Архегонийли ва гулли ўсимликлар бўйича амалий машғулотлар

6-rasm. Dala qirqbo‘g‘imi. 1-vegetativ (yozgi) novda; 2-spora hosil qiluvchi generativ (bahorgi) novda; 3-sporangiofor; 4-elaterali sporaning quruq va nam holdagi ko‘rinishi; 5-otalik gametofit; 6-ante-rediy; 7-spermatazoid; 8-onalik gametofit; 9-arxegoniy; 10-zigotaning bo‘linishi; 11,12-murtakdan yosh sporofitning rivojlanishi.


Ishni bajarish tartibi va topshiriqlar

1. 
   Gerbariy materiallaridan foydalanib, dala qirqbo‘g‘i-mining yer ustki va yer ostki novdalarini bir-biriga taq-qoslab o‘rganing. Farqlarini albomingizga yozib, rasmlarini chizib oling.
   
2. 
   Dala qirqbo‘g‘imining spora hosil qiluvchi boshog‘iga alohida e`tibor bering. Boshoqcha o‘qidan pintset yordamida bitta sporofilni ajratib oling. Uni tashkil etuvchi qismlari bilan tanishgandan so‘ng, rasmlarini chizib oling. Ishni davom ettirib, sporangiy devorini preporoval nina yordamida yoring. Undagi sporalarni buyum oynasiga qo‘yib mikroskop ostida ko‘ring va tuzilishining rasmini chizib oling.
   
3. 
   Jadvaldan foydalanib, otalik va onalik gametofit-larining hosil bo‘lishi bilan tanishing va ularning rasmlarini chizib oling.
   
4. 
   Gerbariydagi dala qirqbo‘g‘imini shoxlangan qirq-bo‘g‘im bilan solishtiring va farqlarini albomingizga chizib oling.
   

Nazorat savollari

1. 
   Dala qirqbo‘g`imi hayotiy shakliga ko‘ra necha yillik o‘simlik va qayerlarda o‘sadi?
   
2. 
   Dala qirqbo‘g`imi o‘simligi necha xil novda hosil qiladi va ular bir-biridan qanday farqlanadi?
   
3. 
   Bu o‘simlik necha yo‘l bilan ko‘payadi?
   
4. 
   Otalik va onalik gametofitlari shakli jihatdan qanday farq qiladi va ular necha uyli?
   

MAVZU: Aspleniyadoshlar oilasi

• 
  O‘rganilayotgan vakilning sistematik o‘rni.
  
• 
  Qirqquloqtoifa yoki paporotniktoifa bo‘limi –Polypodiohyta
  
• 
  Qirqquloqsimonlar ajdodi – Polypodiopsida
  
• 
  Qirqquloqkabilar ajdodchasi – Polypodiidae
  
• 
  Qirqquloqnamolar qabilasi – Cyatheales
  
• 
  Aspleniyadoshlar oilasi – Aspleniaceae
  

Vakillari:
1. O‘rmon qirqqulog‘i-Dryopteris filix-mas
2. Botqoq qirqqulog‘i-D. thelypteris
3. Yashil asplenium-Asplenium viride