Архегонийли ва гулли ўсимликлар бўйича амалий машғулотлар

Nilufarnamolar qabilasi – Nymphales 
Nilufardoshlar oilasi – Numphaeaceae 
Vakillari:
1. Sariq nilufar – Nuphar luteum 
2. Oq nilufar – Numphaea alba (13-rasm) 
 
Nazariy tushuncha: 
Bu oila gulli o‘simliklarning eng 
qadimgi oilalaridan bo‘lib, ular 8 turkum, va 100 ga 
yaqin turdan iborat. Aksariyat qismi issiq iqlimli va 
subtropik o‘lkalarda tarqalgan. 
13-rasm. Oq tusli nimfiya. 
1-ildizpoya, gul va barg; 2-urug‘chi;
3-tugunchaning bo‘yiga kesimi; 4-gulining diagrammasi
 
 
Nilufardoshlar oilasining vakillari suvda o‘suvchi ko‘p 
yillik o‘simliklar bo‘lib, ularning ildizpoyasi yaxshi 
taraqqiy etgan, suv tagida qalqib turuvchi uzun bandli 

---

55 
barg yaprog‘i bo‘ladi. Gullari ikki jinsli, gul qismlari 
spiral yoki halqa bo‘lib joylashgan. Kosacha barglari 3-
5 ta, tojbarg va changchilari ko‘p sonli, urug‘chisi uch 
yoki bir qancha mevabargchalarning qo‘shilishidan 
hosil bo‘lgan. Tugunchasi ustki yoki o‘rta. Mevasi – ko‘p 
urug‘li rezavor. 
Ahamiyati: Oilaning barcha turlari manzarali o‘sim-
liklar hisoblanadi. Ildizpoyasi tarkibida 20%, urug‘ida 
47% gacha kraxmal to‘planadi. Ulardan ovqat sifatida 
foydalanish mumkin. Urug‘lari ozuqa sifatida qushlar 
tomonidan iste`mol qilinadi. 
 
Ishni bajarish tartibi va topshiriqlar:
1.
Gerbariy namunalaridan foydalanib oq nilufar 
o‘simligining gul tuzilishidagi muhim oila uchun xos 
belgilarini aniqlang. Gul a`zolarining soniga, ularning 
joylanishiga e`tibor bering. 
2.
O‘rganilayotgan o‘simlikni gultojibarglarining tashqi 
va ichki (markazga yaqin) joylanishi bilan, ularning 
shakli va o‘lchovini o‘zgarishiga, gul markazida 
joylashgan tojbarglarda, changdonga o‘xshash sarg‘ish 
o‘simtalar borligiga ahamiyat bering va ular haqida fikr 
yuriting. 
3.
O‘rganilgan o‘simlikni umumiy ko‘rinishi, gul va meva 
tuzilishlarining rasmlarini chizib oling. Gul formulasini 
tuzing. 
Oq nilufar: * Ca
4
Co ~ A ~ G ( ~ )