Архегонийли ва гулли ўсимликлар бўйича амалий машғулотлар

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

5 
ARXEGONIYLI O‘SIMLIKLAR 
Arxegoniyli o‘simliklar asosan quruqlikda yashashga 
moslashgan o‘simliklardir. Ularning tanalari murakkab 
tuzilishga ega bo‘lib, alohida a’zolarga – ildiz, poya va 
bargga bo‘lingan. Arxegoniyli o‘simliklar ana shu xusu-
siyatlari bilan tuban o‘simliklardan farq qiladi. Lekin bu 
o‘simliklar orasida ham tanasi alohida a`zolarga ajral-
magan o‘simliklar guruhi bo‘lib, ularda hali haqiqiy ildiz 
shakllanmagan. Bunday o‘simliklarda ildiz vazifasini 
ingichka, ipsimon tuzilishga ega bo‘lgan bir hujayrali 
tanachalar (rizoidlar) bajaradi.
Arxegoniyli o‘simliklar hozirgi davrda 50 mingdan 
ortiq turni o‘z ichiga oladi. Ular turli ekologik sharo-
itlarda o‘sishga moslashgan. 
Bu guruh o‘simliklar 8 ta bo‘limga bo‘lib o‘rganiladi:
1.
 
Riniya toifa bo‘limi
 
– 
Rhyniophyta 
2.
 
Zoosteriofittoifa bo‘limi
– Zoosterophyta 
3.
 
Yo‘sintoifa bo‘limi
 
– Bryophyta 
4.
 
Plauntoifa bo‘limi
 
– Lycopodiophyta 
5.
 
Psilottoifa bo‘limi
 
– Rsilotophyta 
6.
 
Qirqbo‘g‘imtoifa bo‘limi
– Equisetophyta 
7.
 
Qirqquloqtoifa bo‘limi
– 
Polypodiophyta 
8.
 
Qarag‘aytoifa 
(ochiq urug‘li)
 bo‘limi – Pynophyta
Bu bo‘limlariga kiruvchi o‘simliklarning hayotiy rivoj-
lanish davrida nasllar gallanishi, ya`ni gametofit (n) va 
sporofit (2n) nasllarning o‘zaro almashinib turishi kuza-
tiladi. Gametofit nasl faqat yo‘sintoifa bo‘limi o‘simlikla-
ridagina ustunik qilsa, qolgan bo‘limlarida esa sporofit 
nasl ustunlik qiladi. 
Yuqorida keltirib o‘tilgan bo‘limlardan, Yo‘sintoifa, 
Plaun-toifa, Qirqbo‘g‘imtoifa, Qirqqquloqtoifa va Qara-
g‘aytoifa bo‘lim o‘simliklarning keng tarqalgan turkum 
va turlari amaliy mashg‘ulot darslarida o‘tishga tavsiya 
etilgan. 

---

6