Қарақалпақ халық АЎызеки дɵретпелериндеги араблық шығЫСҚа ийе антропонимлер



Download 39,92 Kb.
bet5/6
Sana21.02.2022
Hajmi39,92 Kb.
#38881
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Вестник 3

Яқып-
Яқыптыӊ улы Юсиптей,
Әдил патша қой,-деди (18-т, Гүлн, 271-б).
Яқып аты болса,изинен жүриўши деген мағананы аңлатады3.
Яҳия-
Ибрайым, Исмайыл, Яҳия,Нәбий
Мүшкилим аӊсат ет, қойма бу зара (66-т, Гүл с, 454-б).
Бул келтирилген аттың келип шығыў мǝниси белгисиз деп келтирилген4.

b) Тǝнҳǝ арабша атлар:
Бул атлардың кɵпшилиги ислам дининиң тийкарын салыўшы Муҳаммед пайғамбарға, оның саҳабаларына, шарярларға ҳǝм алланың атларына байланыслы болып келеди. Бул атлардың қурамындағы компанентлер қарақалпақ фольклорында кɵплеп ушырасады. Оларды тɵмендеги мысалларда кɵриўимизге болады.
Мухаммед-
Көзлериме ашық күнлер түн еди,
Дин мусылман Мухаммедтиӊ дини еди,
Перзентимниӊ атын айтсаӊ шырағым,
Егленбей айт, сениӊ атыӊ ким еди? (1-т, Алп,58-б).
Бундағы Мухаммед аты мақтаўлы деген мǝнини аңлатып, ислам дининиң тийкарын салыўшы кɵзи ашық пайғамбар атына байланыслы айтылады.
Әбиўбакир-
Жәм болып келдилер бирнеше яран,
Олар аўдарарлар парайы қуран,
Әбиўбакир, Сыдық, Омары, Оспан,
Ҳәзирети Әлий, Шаҳымардан көринди (16-т, Бəз, 209-б).
Мысалдағы Əбиўбǝкир аты ǝбу-ǝке, аға, бǝкир-үйретиўши, оқытыўшы деген мǝнини аңлатады.Ал Омар, Оспан атлары болса шарярлардың атларына байланыслы болып, Омар-жасаўшы, ɵмир сүриўши, Оспан-мǝрт,қорықпайтуғын деген мағаналарды билдиреди.
Арабша «алла» сɵзи адам атларының дǝслепки ҳǝм соңғы қатарларында теңдей қолланылы береди.Мǝселен, бул фольклорлық шығармаларда тɵмендеги мысалларда қолланылады.
Аллабай-
Аллабай ағам аңғал емес,
Аңғарбай ағам аңғалсақлаў,
Аңғалсақ болса да алдамсақ,
Арасында адамды алдай алады (98-т,Жанлт,449-б)

Аллақул-


Оннан соң суў Мамыйға қарап ағып турған жыллары хан Аллақул деген екен (79-т, Аңз, 148-б).
Алламурат-
Көп адамлардыӊ ишинде жасы он алты-он жети жаслар шамасында бир жигит жумыс ислеўге ырза болады. Бул жигиттиӊ аты Алламурат деген еди (67-т, Қыя ерт, 27-б).

Download 39,92 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish