Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши


-jadval  Yer sharida aholi sonining o‘sish sur’ati, %



Download 5,3 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/208
Sana30.12.2021
Hajmi5,3 Mb.
#87197
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   208
Bog'liq
Aholi geografiyasi

3.2-jadval 
Yer sharida aholi sonining o‘sish sur’ati, % 
Mintaqalar 
Yillar 
Prognoz 
 
1955-1984 
1985-1999 
2000-2025 
Dunyo bo‘yicha 
1,9 
1,6 
1,2 


 
57 
Yevropa 
0.7 
0,3 
0,1 
Osiyo 
2,1 
1,6 
1,0 
Afrika 
2.6 
3,1 
2,5 
Shimoliy Amerika 
1,3 
0,8 
0,6 
Lotin Amerikasi 
2,0 
2.0 
1,4 
Rossiya 
1,3 
0,8 
0,6 
Manba: 
Population Refyerence Bureau. 2011 World Population Data Sheet.
 
 
Yer  kurrasi  aholisi  2012  yilda  7  milliarddan  oshdi.  BMT  ma’lumotlariga 
qaraganda,  dunyo  aholisi  2015  yilgacha  har  yili  80-85  million  kishidan  ko‘payib 
borgan.  Statistik  ma’lumotlar  ko‘rsatishicha,  yer  shari  aholisi asrimiz  boshidan to 
hozirgi  davrga  qadar  3,5  marta  ko‘paygan.  Aholining  tez  sur’at  bilan  ko‘payishi 
XX asrga to‘g‘ri keldi va bu asosan rivojlanayotgan davlatlar hisobiga bo‘lmoqda. 
Agar 1950–1990 yillarda aholi butun yer sharida yiliga o‘rtacha 1,8 % ko‘paygan 
bo‘lsa,  rivojlangan  davlatlarda  esa  bu  ko‘rsatkich  0,9  %  ni  va  rivojlanayotgan 
davlatlarda esa 2,1 % ni tashkil qiladi. 2000 yil avval yer sharida 200 million kishi 
yashagan  va  uning  aksariyati  Osiyoda  joylashgan.  Hozirga  kelib  yer  yuzida  aholi 
quyidagicha tarqalgan: 
• Yevropa (Rossiya Fedaratsiyasining Yevropa qismi bilan birgalikda)…...740 mln 
• Osiyo (Rossiya Fedaratsiyasining Osiyo qismi bilan birgalikda) .............4216 mln 
• Afrika .....................................................................................................1051 mln 
• Amerika ....................................................................................................942 mln 
• Avstraliya  va  Okeaniya   ..........................................................................37 mln 
BMT prognoziga ko‘ra dunyo aholisi 2000 y. - 6 030 mln, v 2005 y. - 6 550, 
2017 y. — 7536 mln, 2125 g. — 8082 mln kishiga etadi. 
Dunyoda aholi soni bo‘yicha birinchi o‘rinda Xitoy davlati bo‘lib, 2017 yilda 
uning  aholisi  1,3  milliarddan  oshdi.  Ikkinchi o‘rinda  esa  Hindiston  davlati  turadi. 
2017    yilda  Hindiston  aholisi  1,4  milliardga  etdi.  Xitoy  va  Hindiston  aholisi  Yer 
shari aholisining 36,7 foizini tashkil etadi
1

Aholi  soni  bo‘yicha  keyingi  o‘rinlarda  AQSH  (325,8  million),  Indoneziya 
(243,3  million),  Braziliya  (207,9  million),  Pokiston  (180,2  million),  Bangladesh 
                                                 
1
 Population Refyerence Bureau. 2018. World Population Data Sheet. 


 
58 
(164,2  million),  Nigyeriya  (190,9  million),  Rossiya  (146,8  million),  Yaponiya 
(126,7 million) va Meksika (129,2 million)
2
 davlatlari turadi. 
Yer  sharida  aholi  soni  million  kishiga  etmaydigan  kichik  davlatlar  ham 
mavjud.  Ularga  2017  yilda  Amerikada  15  ta,  Osiyoda  4  ta,  Afrikada  9  ta, 
Yevropada  9  ta,  Avstraliya  va  Okeaniyada  13  ta  davlatni  kiritish  mumkin.  Aholi 
soni  bo‘yicha  dunyoda  eng  mitti  davlatlar  Afrikadagi  Tuvalu  (0.01  mill.),  Nauru 
(0.01 mil.), Palau (0.02 mil.), Yevropadagi Monako (0.04 mil), Lixtenshteyn (0.04 
mil.), San-Marino (0.03 mil.) davlatlaridir
1

 
XX  asrning  ikkinchi  yarmida  dunyoning  hamma  mintaqasida  aholining 
o‘rtacha  yillik  o‘sish  sur’ati  pasaydi,  Xorijiy  Yevropada,  bu  ayniqsa,  sezilarli 
bo‘ldi, faqatgina Afrikada bunday hodisa ro‘y byermadi. Mazkur qora mintaqada 
hamon  “demografik  portlash”  kuzatilmoqda.  2000—2025  yillarda  ham  Afrikada 
bu holat saqlanib qoladi (3.2-jadval). Oxirgi 30 – 40 yil ichida aholisi tez ko‘payib 
borishi  xos  bo‘lgan,  rivojlanayotgan  davlatlardagi  demografik  vaziyat  qator 
mutaxassislarni “dunyoda aholi ortiqchaligi paydo bo‘ladi”–degan tashvishga ham 
olib keldi.  
 
Rivojlanayotgan  davlatlarda  aholi  ko‘payishining  asosiy  sababi  o‘limning 
keskin  kamayishi,  tug‘ilish  darajasining  yuqoriligi  hamda  o‘rtacha  umr  ko‘rish 
muddatining oshganligidir. Hozirgi paytda dunyo aholisining deyarli 60 % Horijiy 
Osiyoda, 15 % ga yaqini – Afrikada, 13 % - Amerikada, 11 % Horijiy Yevropada, 
0,5 % - Avstraliya va Okeaniyada, hamda 6 % - MDH tarkibiga kirgan davlatlarda 
istiqomat  qilishadi.  Aholi  sonining  tez  oshib  borishi  Afrika  va  Lotin  Amerikasi 
davlatlarida kuzatilib, ularda aholi yiliga 2,5 – 3 % dan ko‘payib bormoqda. 

Download 5,3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   208




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish