Anorganik moddalarning asosiy sinflari

11 – laboratoriya ishining tartibiga ko’ra biz bugungi darsimizda suvda erimaydigan asoslarning kislotalar bilan o’zaro ta’sirini kuzatishimiz kerak. Shuning ko’ra:
1. 3 – a,b reaksiyalarda ko’rsatilgan mis (II) – gidroksidni hosil qilib, ularning biroz miqdorini probirkalarga solib, 3 – 4 ml dan suv quyamiz.
2. Mis(II) – gidroksid va temir (III) – gidroksid solingan probirkalarga asoslar to’liq erib ketguncha, 1 – probirkaga sulfat kislota, 2 – probirkaga xlorid kislota eritmalaridan oz – ozdan quyamiz.
Topshiriq:
1. Bajarilgan ishlar bo’yicha qisqa xulosa yozing.
2. Kimyoviy reaksiya tenglamalarini yozing.
3. Bugungi laboratoriya ishidagi ishlatilgan asbob va idishlarning izohli rasmini chizing.
Mustahkamlovchi qism:Tarqatma materiallar orqali mustahkamlanadi.
1. Asoslarni qanday sinflarga bo’lish mumkin?
2. Suvda eriydigan asoslar qanday umumiy nom bilan ataladi?
3. Suvda erimaydigan asoslar qanday olinadi?
4. Amfoter asoslar haqida nima bilasiz?
5. Qanday moddalar asoslar deb ataladi va ular qanday nomlanadi?
6. Quyidagi oksidlarga mos keluvchi asoslarning formulalarini yozing: CaO, Li₂O, Al₂O₃
Anogramma – 5 daqiqa
1. Tanriy Natriy Na
2. Yibar Bariy Ba
3. Siykal Kalsiy Ca
4. Rimet Temir Fe
5. Mulainiy Aluminiy Al
6. Sim Mis Cu
Bu anorgramma mavzuga doir bo’lib, 1 – ustuni magnit doskaga yozilib turadi, shunga ko’ra 2 – ustuni bo’r bilan yoziladi, 3 – ustunga magnitli element belgilari qo’yilib chiqiladi.
Uyga vazifa: 116 – bet 3 – 4 mashqlarni yechib, yangi mavzuni o’qib kelish.

XULOSA

Anorganik moddalarning asosiy sinflari mavzusini samarali o’qitish o’quvchilarga kimyoni o’rgatishda asos bo’lib hizmat qiluvchi mavzulardan biri hisoblanadi. Oksid ,asos, kislota va tuzlar haqida mustahkam bilimga ega bo’lgan o’quvchi boshqa mavzularni o’zlashtirishda ham qiyinchiliklarga duch kelmaydi. Ushbu kurs ishini tayyorlash davomida anorganik moddalarning asosiy sinflari mavzusini o’qitishda interfaol metodlar, yangi pedagogik texnologiyalar va kimyoviy o’yinlardan foydalanishni o’rganib chiqdim. Bir necha xil metodlarni mavzu bo’yicha qo’llab, tahlil qildim. O’qitishni turli usullarda olib borish shu mavzuni o’quvchilarga tushunish uchun qulay, oson va qiziqarli bo’lishini ta’minlaydi.
Ushbu mavzuni yoritishda SWOT-tahlili, Xulosalash(Rezyume,Veyer) metodi, Keys-stadi metodi, Assesment metodi,Tushunchalar tahlili metodi, Toifalash jadvali, Aqliy hujum kabi metodlardan foydalandim va tahlil qildim.
Anorganik moddalarning asosiy sinflari mavzusini o’qitishda o’qitish metodikasi mavzusida kurs ishini tayyorlash mobaynida quyidagi xulosalarga kelindi:
1.Ilmiy va metodik adabiyotlardan kimyo o’qitish metodlariga oid ishlar chuqur tahlil qilib chiqildi. «Anorganik birikmalarning eng muhim sinflari»mavzularini noan’anaviy va interfaol darslar asosida o’qitish eng samarali,ta’limiy nuqtai nazardan foydalanishga qulay degan xulosaga kelindi.
2. Umumiy o’rta ta’lim maktablarida «Anorganik birikmalarning eng muhim sinflari» mavzularini o’qitish samaradorligini noan’anaviy va interfaol usullardan foydalanish orqali oshirish mumkinligi aniqlandi.
3. O’quvchilarning kimyoga bo’lgan qiziqishlarini oshirishga mo’ljallangan mavzuga oid elektron pedagogic dasturiy vositalar bayon etildi, noan’anaviy va interfaol darslarning senariylari ishlab chiqildi.
4.Maktab kimyo kursinining «Anorganik birikmalarning eng muhim sinflari» mavzulari bo’yicha o’tkaziladigan noan’anaviy va interfaol darslar, o’quvchilarning fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishga, mustaqil o’quv-bilish faoliyatini kuchaytirishga yordam beradi.
5. Taklif qilinayotgan ushbu metodik tavsiyalarning amaliy ahamiyati juda katta bo’lib, ungan uzluksiz ta’limning barcha sohalarida ishlayotgan kimyo fani o’qituvchilari o’z faoliyatida foydalanishlari mumkin.
6.Anorganik kimyo kursi o‘rta maxsus ta‘lim tizimida ikkinchi bosqichda olib boriladi. O‘tiladigan mavzular ichida «Anorganik birikmalarning eng muhim sinflari»mavzusi fanning asosiy qismini tashkil etadi. Kimyo o‘qitish jarayoniga pedagogik va axborot texnologiyalarini qo‘llanilishi dars jarayononi yanada osonlashtirib o‘quvchilar ma’lumotlarni o‘zlashtirishida qulaylik yaratadi. Asosan vodorod mavzusi, atomar vodorod va gidridlar ma’ruza mashg‘uloti o‘tkazishda turli xil didaktik materiallar, axborot texnologiyalarining o‘rni katta. Shuning uchun ham ― «Anorganik birikmalarning eng muhim sinflari» mavzusini o‘qitishda metodik tavsiyalar ishlab chiqildi.
Pedagogik ekspriment o‘tkazish davomida nazorat guruhi o‘quvchilarida 75%, ekspriment guruhi o‘quvchilarida esa 80,5% o‘zlashtirish ko‘rsatkichi kuzatildi.

Foyfalanilgan adabiyotlar

1. Sh.M.Mirziyoev Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz . Toshkent : " O'zbekiston " , 2017. - 488 b .
2. Sh.M.Mirziyoev Erkin va faravon demokratik O'zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz . Toshkent : " O'zbekiston " , 2016. -56 b .
3. Sh.M.Mirziyoev Tanqidiy tahlil , qat'iy tartib - intizom va shaxsiy javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo'lishi kerak . Toshkent : " O'zbekiston " , 2017. - 104 b .
4. Vazirlar mahkamasi " Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot - kommunikasiya texnologiyalarini joriy etish chora tadbirlari to'g'risida " gi qaror 30.05.2002 . // " O'zbekiston Respublikasi qonunlar to'plami " 2002 yil , N 10 , 77 b .
5.N.A.Parpiev va boshqalar . « < Anorganik kimyo nazariy asoslari » > Toshkent , « O'zbekiston » , 2000yil .
6.N.G.Rahmatullayev , X.T.Omonov , Sh . Mirkomilov " Kimyo o'qitish metodikasi ”
7. Q.Axmerov , A Jalilov , R. Sayfuddinov . Umumiy va anorganik kimyo , Toshkent « O'zbekiston » . 2003 .
8.Asqarov I.R.,To’xtaboyev N.X.,G’opirov K. Kimyo.7-sinf. Umumiy o’rta ta’lim maktablari uchun darslik.-Toshkent:Sharq,2009.-160 b.
9.Asqarov I.R.,To’xtaboyev N.X.,G’opirov K. Umumiy o’rta ta’lim maktablarining 7-sinf Kimyo darsligidan foydalanish uchun metodik qo’llanma.-Toshkent:2003.-128 b.
10. Maktabda kimyo jurnali. 2011-2013 yil sonlari.
11. Обучение химии в 7 классе: Пособие для учителя / А. С. Корощенко П. Н. Жуков М. В. Зуева и др.; Под ред. А. С. Корощенко. – М.: Просвещение, 1988.
12. Xomchenko G.P., Xomchenko I.G. Kimyo.Oliy o’quv yurtlariga kiruvchilar uchun.-Toshkent:O’qituvchi,2011.-720 b.