Anor seleksiyasi va navshunostligi

Qizil-qobig’-shirin-nuri. Armanistonning Megrin tumanida o’stiriladi. 1937 yildan buyon Ozarbayjonda sinab ko’rilmoqda. Mevasi yirik. Po’sti va bo’laklari oralig’idagi to’siqning qalinligi – o’rtacha. Mevasi tiniq tusli, qizil, donalari yirik, to’q sariq, shirin, xushbo’y. Tarkibidagi qand – 14,2%, kislota – 0,49%. Mevasi oktyabr o’rtalarida yetiladi. Bir tupidan o’rtacha 38 kg hosil olinadi. Ag-nuri-shirin. Armanistonning Megrin tumanida o’stiriladi. Mevasining yirikligi – o’rtacha, vazni 150-200 grammga yaqin, to’q sariq, shirin, xushbo’y. Tarkibidagi qand – 12,23%, kislota – 0,32%. Mevasi oktyabr oxirida yetiladi. Bir tupidan o’rtacha 40 kg hosil olinadi.
Qrim-qirmizi-shirin-nar. Qrimda o’stiriladi. 1934 yildan buyon Ozarbayjonda sinab ko’rilmoqda. Mevalari maydaroq, to’qqizil tusda. Tarkibidagi qand – 15,5%gacha boradi, kislota – 0,9%. Mevasi oktyabr o’rtalarida yetiladi, serhosil. Bir tupidan o’rtacha 45-50 kg hosil olinadi. Mevasi sharbat olish uchun ayniqsa maqbuldir.
Desertniy. Janubiy O’zbekiston mevachilik-uzumchilik stantsiyasida yaratilgan. 1986 yilda Respublika bo’yicha Davlat reestriga kiritilgan. Bu nav sovuqqa va qurg’oqchilikka chidamli, kasalliklar bilan kam zararlanadi. Mevasi oktyabr oyining ikkinchi o’n kunligida pishadi. Po’sti qizil, mevasining o’rtacha vazni 320-380 g. Bu navning eng yaxshi xususiyati shundaki, uning danagi yumshoq va mayda. Sharbatining rangi to’q qizil, mazasi nordon-shirin. Sharbatida 17-18% qand bor. Mevasining pishgan vaqtidagi ta’m bahosi 4,5 ball. Denov nav sinash uchastkasining ma’lumotlariga ko’ra, uch yillik (1984-1986 yy) o’rtacha hosildorligi gektaridan 88,0 ts, eng yuqori hosildorligi esa 103, 3ts/ga yetadi.
Danaksiz anor navi. Ushbu anor navi 2008 yilda AQShdan keltirilgan bo’lib meva donachalari tarkibidagi danak murtak holatiga kelgan, iste’mol qilinganda sezilmaydi. Ertapishar (avgust oyining oxiri sentyabrning birinchi o’n kunligida pishib yetiladi), zararkunandalar bilan kam zararlanadi, suvni kam talab qiladi, meva po’stidan sanoatda yuqori sifatli qizil rang beruvchi bo’yoq olinadi. Mazkur anor navining o’ziga xos xususiyatlaridan biri o’rta sho’rlangan yerlarda ham yaxshi o’sib rivojlanadi. Hozircha Respublika bo’yicha Davlat reestriga kiritilmagan. Selektsiya formalaridan yumshoq urug’li (“Oleg”, “Ozarbayjon” va boshqalar), shuningdek sovuqqa chidamli, mazasi mavjud navlarnikidan afzal navlar ajratib olingan. Ushbu formalar puxta o’rganilgach keng ko’lamda sinash uchun tavsiya etiladi. Hosil tugish davrida manzarali formalarga mansub 10 ta nav aniqlangan. Ulardan 3 tasi
Ozarbayjon navlari (Qirmizi-kabux, Gey-shirin-nar, Qizil-kabux) va bitta Suxumi navi. Qolganlari orasida yettita nav sifatli mevalari bilan ajralib turadi.
Qizil anor navi - mevasi to`yg`in qizil yoki qizil bo`ladi. yirikligi o`rtacha, urug`i ham to`yg`in qizil, yirik pardasi yubqa, undan 50-55% shira suv chiqadi. Shirinligi yaxshi, qimizak, shirin, har bir tupi 30-35 kg meva beradi. Bu nav mahalliy navlar bo`lib u O`zbekistonning barcha tumanlarida keng tarqalgan
Kaim anor navi - mevasining yirikligi 200-250 gramm, po`sti ko`kimtir qizil, mazasi qizamiq shirin, shira suvining rangi to`yg`in qizil. Sentyabr`ning oxiri, oktyabr`ning boshlarida pishadi.
Oq danak (tuya tish)- mahalliy nav, O`zbekiston tumanlarida rayonlashtirilgan. Urug`i yirik, sentyabr`ning oxirida pishadi. Mevasi tekis, yumaloq, yirik, og`irligi 300-350 gramm, po`stlog`i yupqa qattiq. Pishganda mevasining rangi yaltir sariq yoki oq qizil bo`ladi. Shira suvi shaffof (tiniq), tarkibida 14% gacha qand va 0,5% gacha kislota bo`ladi. 2 oygacha saqlashga bo`ladi. o`simlik bo`yi 2-2,5 m, buta. tikanli.