Аниқ фанларга ихтисослаштирилган давлат умумтаълим мактабининг бошланғич синф ўқитувчиси



Download 296,33 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/6
Sana07.04.2022
Hajmi296,33 Kb.
#534410
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
boshlangich sinflarda matematika oqitish metodikasi

Масалан: Йигиндини сонга булиши хоссасини тушунтиришда дедуктив 
мулохазадан, хулосадан фойдаланилади: 
 
Масалан: а) Йигиндини сонга булиши учун йигиндини хисоблаб 
уни сонга булиши керак. 
 
а) (8+6):2=14:2=7 
 
б) (8+6):2=8:2+6:2=4+3=7 
Хар кайси кушилувчини сонга булиши ва хосил булган 
натижаларни кушиш керак. Аналогия шундан хулосаки, бунда 
предметлар баъзи белгиларининг ухшатиш буйича бу предметлар 
бошка белгилари буйича хам ухшаш деган тахминий хулосага 
келинади. 


Аналогия хусусийдан хусусийга борадиган хулосадир. 
Масалан: уч хонали сонларни кушиш ва айиришнинг ѐзма усулларини 
куп хонали сонларни кушиш ва айиришга ургатиш аналогияни қўллашга 
асосланган. Шу максадда шундай мисолларни ечиш тавсия килинадики, 
бунда хар бир навбатдаги мисол олдингисини уз ичига олади: 
 
 
Масалан: 
+
635 

4635 
254 
3254 
899 
7889 
Бундай мисолларни ечгандан кейин ўқувчиларнинг узлари куп 
хонали сонларни ѐзма кушиш ва айиришдек бажарилади деб хулоса 
чикарадилар. 
Индукция, 
дедукция, 
аналогия 
методларидан 
фойдаланиши асосида аклий операциялар анализ, синтез таққослаш, 
умумлаштириш ѐтади. 
Бутунни уни ташкил этувчи кисмларга ажратишга йуналтирилган 
фикрлаш усули анализ дейилади. Предметлар ѐ ходисалар орасидаги 
богланишлар урганишга йуналтирилган тафаккур усули синтез 
дейилади. 
Масалан: укитувчининг бир унлик ва беш бирликдан тузилган сон 
кандай аталади, деган саволга жавоб беришда ўқувчилар синтездан 
фойдаланишади (бир унлик ва беш бирликлан иборат сон 15 дир) 
укитувчининг 15 сонида нечта унлик жавоб беришда ўқувчилар сони 
анализ килишади.
 
Укитувчиларда хеч бир тушунчани анализ ва синтезсиз узаро 
богликдир. Математик масалалрни ечишда тафаккурнинг бу икки узаро 
богланган усуллари қўлланилади. 
Масаланинг анализи – уни берилганларга ва изланаѐтганларга 
ажратишдан иборат. Синтез-масала саволига жавоб беришдан иборат.
Таққослаш усули каралаѐтган сонлар, арифметик мисоллар, 
масалаларнинг ухшаш ва фаркли аломатларини ажратишдан иборат 
янги тушунчалар таққослаш ва карама-карши куйиш билан 
урганилганда ўқувчилар томонидан яхши узлаштирилади. Математика 
курсида ухшаш ва карама-карши тушунчалар жуда куп. 
Масалан: карама-карши тушунчалар куп-оз, узун-киска, ортик-кам
орттириш-камайтириш, 
кушиш-айириш, 
купайтириш-булиш 
амалларига ухшаш тушунчалар: сонни бир неча бирлик орттириш ва 
сонни бир неча марта орттириш ва сонни бир бирлик камайтириш ва 
сонни бир неча марта камайтириш, тенг булакларга булиш ва 
мазмунига караб булиш. 
 
Математика 
Бошланғич 
курси 
таққослаш 
усулининг 
қўлланилиши учун катта имкониятлар очиб беради: сонларни, ифода ва 
сонларни таққослаш, иккита ифодани таққослаш, масалаларни 
таққослаш. 


Умумлаштириш бу урганилаѐтган объектлардан умумий мухим 
томонларини ажратиш ва уларни мухим эмасларидан ажратишдан 
иборат. Умумлаштириш ишлар шакллантиришнинг зарурий шарти 
тушунчаларининг хоссалар ва фактларнинг мухим аломатларини 
узгартирмаган холда номухим аломатларни узлаштиришдан иборат.
 
Масалан: болаларни тугри туртбурчакҳақидаги тасаввурга келтириш 
учун каралаѐтган тушунча учун мухим аломатларни, яъни ранги у 
тайѐрланган материал, текисликдаги холати, томонлари узунликлари 

Download 296,33 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish