Anguage and literature til va adabiyot


ning soxtalashtirilishi, buzilishini kuzatdim



Download 38,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/126
Sana29.08.2021
Hajmi38,34 Mb.
#158840
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   126
Bog'liq
3-son

ning soxtalashtirilishi, buzilishini kuzatdim.

Chunonchi nashrdagi: 

Mashaqqatdin yigitni el qari der, –

misrasi darslikda:

Mamlakatdin yigitni el qari der, – 

tarzida yozilgan. 

Yoki Boburning mashhur g‘azalining bir misrasi 

nashrda: 

Sendek menga bir yori jafokor topilmas, – 

bo‘lsa, darslikda mazmunan ters talqin etilgan: 

Sendek menga bir yori vafodor topilmas. 

Ustoz, Navoiy va Bobur ko‘p jildli asarlarida ham 

bu kabi xatoliklar borligidan xabaringiz bor. Buyuk 

tarjimon M.A.Sale qalamiga mansub “Baburname” 

asarida ham yuzlab matnshunoslik va tarjimon 

nuqsonlari aniqlangan... 

– Mumtoz shoirlarimiz asarlaridan darslik-maj-

mualarga matn olishda imloviy xatolarga yo‘l qo‘yish 

matn tayyorlovchi olimlar gunohidan ham og‘irroqdir. 

Chunki mumtoz shoir asarlarini juda oz kitobxonlar 

o‘qiy di. Darslikni esa millionlab o‘quvchilar mutolaa qila-

di. Endi nashrlarda tuzatilmagan ayrim matn islohlariga 

to‘xtalib o‘tsam. Oltmish yildan ortiqroq muddatda o‘n 

marotaba Bobur she’rlari chop etilgan bo‘lsa, quyidagi-

cha ruboiy bosildi: 

 Hijronda, sabo, etdi falakka ohim,

 Gar ul sori borsang bu durur dilxohim. 

 Kim arzi duo niyoz ila qilg‘aysen, 

 Gar so‘rsa men xastani gulrux mohim.

Ko‘plab nashrlarni amalga oshirgan olimlar ushbu 

ruboiyning so‘nggi ikki so‘zini arab yozuvidan kirill va 

lotin yozuviga o‘girishda “oqsash”gan. Buni  uch xil 

talqinda tasavvur etish mumkin:

1. Gar so‘rsa men xastani Gulrux mohim.

2. Gar so‘rsa men xastani gulrux Mohim. 

3. Gar so‘rsa men xastani Gulrux, Mohim. 

Achinarlisi, Boburning ikki serfarzand zavjalarining 

ismi muhtaram olimlar eslariga kelmagan.  

Shuni alohida ta’kidlashni istardimki, yaqinda 

Bobur nomli xalqaro jamoat fondi raisi muhtaram 

Zokirjon Mashrabov sa’y-harakati bilan AQSHning 

Baltimor shtatidagi Volter muzeyida saqlanayotgan 

“Boburnoma”ning qo‘lyozma nusxasi Andijondagi 

“Bobur va dunyo madaniyati” muzeyiga keltirildi. 

Men bu qo‘lyozmani Hindistonning Haydarobod sha-

har Salarjang muzeyida saqlanayotgan, 1905-yilda 

Londonda Anneta Suzanna Beverij xonim nashr et-

tirgan  ksilografik  nusxa  bilan  qiyoslab,  so‘zma-so‘z 

o‘rganib chiqdim. Bunda soha uchun qimmatli yangi-

liklar topildi, bularni matnshunosligimizdagi yutuqlar 

deyishimiz mumkin. 

“Boburnoma”ning dunyoda saqlanayotgan noyob 

o‘n ikki turkiy tildagi nusxasi va barcha dunyo tillari-

ga tarjimasida Bobur tushida Xoja Ubaydulloh Ahrorni 

ko‘rgani va Boburni qo‘lidan ko‘tarib, turkiy tilda “Shayx 

maslahat berdi” degan gapi bor. 

Baltimor nusxasida esa “Shayx Muslihiddin berdi” 

deb yozilgan. 

Barcha asl va tarjima nusxalardagi yuqoridagi gap

Samarqandning ikkinchi marta olinishi Xoja Ubaydulloh 

Ahror ruhiyati homiyligida bo‘lgan, degan fikr ifodalan-

gan. 

Baltimor nusxasidagi matnga ishonsak, bu g‘a-



laba xo‘jandlik avliyo Shayx Muslihiddinning ruhan 

qo‘llab-quvvatlashlari natijasi ekani ma’lum bo‘ladi. 

 

Nashrlardagi “Shayx maslahat berdi” degan gapda 



mavhumlik bor. Chunki bu gap “Qaysi shayx berdi?” 

degan savolga o‘rin qoldiradi. Darhaqiqat, Bobur bu gal 

Samarqandni olish uchun Xo‘janddan harbiy safarga 

otlangan edi.

Boburning tarjima qilingan asarlarida ham matn 

nuqsonlari oz emas. “Boburnoma”ning ruscha tarjimasi 

1948–1993-yillarda to‘rt marta bosilgan. Kamina bu tar-

jimani asl nusxa bilan qiyoslab, yuzlab ilmiy, faktik, xro-

nologik va tarjimaga oid nuqsonlarini tuzatib, 2008-yil-

da “Sharq” nashriyotida e’lon qildim.

Masalan, ma’lumki, kecha-kunduz 1440 minutdan 

iborat. Oldingi nashrlarda bir sutka 440 minut deb 

ko‘rsatilgan va hokazo. Qayd etilgan misollar qay dara-

jada muhimligini ko‘rib turibsiz. Kitoblarni bu kabi xato-

larsiz chop etish galdagi vazifalarimizdandir.


Download 38,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   126




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish