Andijon mashinasozlik instituti transport logistika fakulteti mehnat muhofazasu va texnika xafsizligi yo’nalishi k 100 21 guruh talabasi qurbongeldiyev musurmonqulning fizika fanida

(27)

•  

Ekanligiga ishonch hosil qilamiz . Bu holda energetik satxlar shunchalik zich joylashgan ekanki , ularni kvaziuzliksiz (uzliksizlikga o’shash) deb xisoblasa ham bo’ladi . Shuni ham qayt qilaylikki , faqat a dagina bo’ladi yani energetik spektr uzluksiz qiymatlarga ega bo’la oladi . Potnsial o’raning kengligi chekli qiymatlarga ega bo’lgan xollarda esa , zarra energiyasi kvantlashgan bo’ladi albatta . Lekin energuyaning diskretligi turli hollarda turlicha bo’lishi mumkin : bazi holarda bu diskretlik yaqol nomoyon bo’lsa (yuqorida ko’rilgan 1- misol ) , bazi hollarda amalda ezilmaydigan darajada (2-misol) bo’ladi . Umuman energetik satxlarning joylashuv xarakteri to’g’risida muloxaza yurgizganda , n kvant sonining tasirini ham hisobga olish kerak .

Ekanligiga ishonch hosil qilamiz . Bu holda energetik satxlar shunchalik zich joylashgan ekanki , ularni kvaziuzliksiz (uzliksizlikga o’shash) deb xisoblasa ham bo’ladi . Shuni ham qayt qilaylikki , faqat a dagina bo’ladi yani energetik spektr uzluksiz qiymatlarga ega bo’la oladi . Potnsial o’raning kengligi chekli qiymatlarga ega bo’lgan xollarda esa , zarra energiyasi kvantlashgan bo’ladi albatta . Lekin energuyaning diskretligi turli hollarda turlicha bo’lishi mumkin : bazi holarda bu diskretlik yaqol nomoyon bo’lsa (yuqorida ko’rilgan 1- misol ) , bazi hollarda amalda ezilmaydigan darajada (2-misol) bo’ladi . Umuman energetik satxlarning joylashuv xarakteri to’g’risida muloxaza yurgizganda , n kvant sonining tasirini ham hisobga olish kerak .

(28)

Munosabatni xosil qilamiz . n ning ancha katta qiymatlarida kasr suratdagi 1 ni hisobga olmasa ham bo’ladi . Natijada n ning yetarlicha katta qiymaylari uchun (14) ifoda quyidagi ko’rinishda yoziladi :

Demak , n kattalashgani sari ning qiymati ga nisbatan kichrayib boradi. Natijada energetik satxlar bir biri bilan tutashadigan darajada yaqinlashib ketadi. Boshqacha aytganda kvant sonning katta qiymatlarida kvant mexanikasining xulosalari klassik fizikada olinadigan natijalarga mos kelishi kerak. Bu qoida Bor tomonidan aniqlangan bolib , uni moslik prinspi deb ataladi.

•