Andijon mashinasozlik instituti transport logistika fakulteti mehnat muhofazasu va texnika xafsizligi yo’nalishi k 100 21 guruh talabasi qurbongeldiyev musurmonqulning fizika fanida

8-rasm

Balmer seriyasining chiziqlari esa n=3; 4; 5;……. Holatlaridan n=2 holatga o’tshlarda nurlantiriladigan elektromagnit to’lqinlarni ifodalaydi . Shu tariqa Bor nazariyasi vodorot spektrdagi seeriyalarnimg fizik ma’nosini oydinlashtirdi.

Balmer seriyasining chiziqlari esa n=3; 4; 5;……. Holatlaridan n=2 holatga o’tshlarda nurlantiriladigan elektromagnit to’lqinlarni ifodalaydi . Shu tariqa Bor nazariyasi vodorot spektrdagi seeriyalarnimg fizik ma’nosini oydinlashtirdi.

bundan tashqari Bor nazariyasi Ridberg doimiysini ham hisolash imkonini berdi : vodorod atomi n holatdan m holatga o’tishda nurlanadigan elektromagnit to’lqin chastotasi

(12)

bo’ladi . Bu ifodani umumiylashgan Balmer formulasi bilan soddalashtirsak , Ridberg doimisi

R = (13)

Ekanligini topamiz . Agar (13) ga kiruvchi barcha konsantalarni qiymatini qo’ysak vujudga keladigan kattalik Ridberg doimisining tajribada tolgan qiymatiga ajablanarli darajda mos keldi .

Lekin Bor nazariysining kamchiliklari ham eyon bo’la boshladi . Masalan spektrial chiziqlar intensivligidlarini hisoblashda bu nazariya ojizlik qildi . Bundan tashqari nazariyaning eng asosiy muaffaqsizligi shundan iborat bo’ldiki , u vodorotdan keyingi atom geliyning qonunyatlarini mutlaqo tushintira olmadi . Bu muaffaqsiyatsizliklarga ajablanmasa ham bo’ladi chunki , Bor nazariyasi yarim klassik yarim kvant nazariya edi da. Lekin Bor nazariyasi fan rivojida katta ro’l o’ynadi . Bu nazariyaning eng asasiy xislati shundaki , u mikrodunyo hodisalariga klassik fizikaning qonunyatlarini qo’llash mumkin emasligini ko’rsatdi .

•  

SHREDINGER TENGLAMASI

SHREDINGER TENGLAMASI

Xarakatlanayotgan mikrozarralarda to’lqin xususiyatlar nomoyon bo’lganligi sababli mikrodunyo hodosalarini tushintirishda klassik fizika ojizliq qila boshladi . Shuning uchun mikroobyetlaning to’lqin xususiyatlarini hisobga oldigan mexanika yani to’lqin mexanikasini yaratish zaruriyati tug’ildi . Bu vazifa Shredinger Geyzberg Dirak kabi olimlar tomonidan aalga oshirildi . Bu mexanikada faqat mikroobyektlardagina anq kuzatiladigan kvant tasavvuelar o’z aksini topganligi uchun uni kvant mexanikasi deb ham ataladi .