Andijon davlat universiteti nemis tili va adabiyoti kafedrasi

2 Kasb-hunar kollejlarida zamonaviy pedagogik texnologiyalarni o’quv jarayonida qo’llash.

Kasb-hunar kollejlarida chet tili fani o’qituvchisinig oldida o’quvchilar egallamoqchi bo’lgan kasbga oid bilim, ko’nikma va malakalarni shakilllantirish vazifasi turadi.O’qituvchi tehnologiya orqali o’quvchilarga ular tanlagan kasblarini chet tilida o’zlashtirishga yordam berishi lozim.Bu esa o’z navbatida, o’qituvchidan tegishli tayyorgarlikni hamda mahoratni talab etadi. Zamonaviy pedagogik texnologiyalaring maqsadi ta’lim jarayonida o’quvchi (talaba)ni ta’limning bosh sub’ekti, ya’ni asosiy ishtirokchisi qilib tayinlashdir. Chunonchi, o’quvchi (talaba) chet tili ta’limi jarayonida madaniyatlararo muloqotning ham sub’ekti bo’lib shakllanib boradi. Bunda o’qituvchining vazifasi ta’lim jarayonini to’g’ri tashkil etish, psixologik muhitni yo’lga qo’yish, erkin muloqot qilish, bahsda ishtirok etish va o’z fikrini aytishni tashkil etish, maslahat berish, rag’batlantirishdan iborat. Jumladan, o’qituvchi (talaba)ning zarur o’quv materialini to’liq o’zlashtirishi va iqtidorini rivojlantirishga imkoniyat yaratishi lozim. Mashg’ulotlarda o’qituvchi talabaning fikr-mulohazalari, g’oyalari, farazlariga diqqat-e’tiborini qaratishi, ayni paytda, kommunikativ, madaniyatlararo muloqotga moyilligini, layoqati hamda madaniyatini rivojlantirishi va ko’nikmalarni izchil shakllantirib borishi lozim.

Xorijiy tillarni uqitishning samaradorligini oshirishga katta axamiyat berilayotgan shu davrda oliy ta’lim bilan birga o’rta ta’lim sohasiga xam katta ta’sir ko’rsatilmoqda va uning maqsadi, mazmuni va strategiyalari bilan bog’liq o’zgartirishlar kiritilishini talab etmoqda Bugungi kunda nafaqat mutaxassisdan balki o’quvchilarga qo’yilayotgan talablarga ularning xorijiy tillarni bilish darajasi va kompyuter savodxonligini xam kiritish mumkin. Oliy va o’rta maxsus ta’lim mamlakatimizda yuqori malakali raqobatbardosh zamon talabiga javob beradigan respublikamizning iqtisodiy - ijtimoiy va madaniy taraqqiyotini ta’minlashga qodir bo’lgan kadrlar tayyorlashga mas’uldir.

Xozirgi kunda xorijiy tillar nafaqat yozish, o’qish, tinglab tushunish maqsadida balki ogzaki nutqqa ya’ni gapirishga o’rgatishga ko’proq axamiyat berilmoqda, sababi, til o’rganayotgan o’quvchi o’zi o’rganayotgan til manbalaridan o’z sohasiga oid axbortni ola bilishi lozim va shu bilan bir qatorda uz bilim doirasini kengaytirib borishi xamda xorijlik kasbdoshi bilan muloqot qila olishi lozim

Shu sababdan xam xozirda xar bir mutaxassisdan nafaqat bir, balki bir necha xorijiy tillarni bilish.Xorijiy tillarni muloqot vositasi sifatidagina o’rganib qolmasdan, muloqot jarayonida zarur bo’lgan madaniyatlararo o’ziga xoslikni xam bilishni talab etmoqda Bunday o’ziga xoslikka xorijiy mamlakatlardagi qonun-qoidalar tili o’rganilayotgan xalkning urf-odatlari an’analari va mentaliteti kabi omillarni kiritish mumkin

Bular kelajakda o’quvchilar xorij safarida bo’lganida xorijlik xamkasblar bilan muloqotda xamda turli xalkaro anjumanlarda ishtirok etganda kerak bo’ladi

Biz bo’lg’usi mutaxassislar zamon talabiga javob beraoladigan o’quvchilarni tayorlashimiz lozim.

Shunga ko’ra bugungi kunda mutaxassisning zamon talabiga javob bera oladigan darajadagi kasbiy tayogarligini belgilovchi omillardan biri uning o’z kasbiy sohasi bo’yicha ma’lum darajadagi bilim ko’nikma va malakalarga ega bo’libgina qolmasdan madaniyatlararo muloqotda zarur bo’lgan madaniyatlararo kompetentsiyaga ega bo’lishi xamdir. Bu esa o’z navbatida ta’limga xam kompetentiv yondashuvning kiritilishi zarurligini ko’rsatmoqda.

Pedagogik tehnologiyalarni o’quv jarayoniga kiritishda uning boshqaruvchisi bo’lgan ta’lim beruvchini ko’zlangan maqsadga erishishning bosh kafolatchisi bo’ladi.Agar shu nuqtai nazardan kelib chiqib qaraydigan bo’lsak, yangi pedagogic tehnologiyalar va uning asosiy negizi bo’lgan ahborot- kommunikatsiya tehnologiyasini ta’lim tizimiga joriy etishda uning boshqaruvchisi bo’lmish ta’lim beruvchining tayyorgarlik darajasini birinchi o’ringa qo’yish lozim.Shu sababli pedeagogik jarayonlarning kun tartibidagi aksariyat dolzarb muammolarinig ijobiy yoki maqsadga muvofiq tarzda hal qilinishi ko’p jihatdan ta’lim beruvchining kasbiy salohiyati va pedagogic mahoratiga bog’lidir.