Andijon davlat universiteti maktabgacha pedagogika kafedrasi maktabgacha pedagogika

Mazmunli-rolli o’yinlar:

a) mazmunli – harakatli;

b) sport - o’yinlari;

Ijodiy o’yinlar.

O’zbek xalq o’yinlarining tarixan vujudga kelishini tahlil kilib, drammalashgan o’yinlar o’zbek qo’girchoq teatrining negiziga aylangan qadimiy xalqning «Qo’girchoq o’ynatish» san'ati asosida paydo bo’lgan, deya xulosa chiqardik.

Muayyan badiiy obrazni ifodalaydigan qo’girchoq mamlakat va kishilar hayotidagi tarixiy turmush voqealarini aks ettiradi. Madaniy-maishiy o’zgarishlarni, odamlarning amalga oshirgan ishlarini, go’zalligi va kamchiliklarini ifodalaydi. Harakatli, sport musobaqasi o’yinlari o’quvchilarning harakat faolligiga asoslanadi va ularning mushaklarini, harakat a'zolarini rivojlantiradi.

Ijodiy o’yinlarga quyidagilar kiradi:

-o’quvchilarning o’zlari o’zbek xalq ertaklari va afsonalari asosida yaratadigan o’yinlar.

Xalq o’yinlari hayotiy voqealarga murojaat etib, ularni nihoyatda xilma-xil, o’zining boyligi bilan badiiy obrazda ifodalanadi. Hozirgi sharoitda o’zbek xalq o’yinlari boshqacha tus oldi. Asosan, ularning maqsadi o’zgardi, mazmuni yangilandi va variantlari paydo bo’ldi. Masalan, «Uloq» o’yini murakkab va o’zbek xalqining goyat qiziqarli o’yinidir. Hozirgi paytda bu o’yinning mazmuni o’zgargan. O’yinchilar ikki guruhga bo’linib, 6-8 metrli aylana chizigining tashkarisida turadilar. Boshqaruvchi doira o’rtasida turib o’yinni boshqarishga ishora qiladi va to’pni tashlaydi. O’yinchilarning hammasi uni birinchi bo’lib olishga harakat kiladi. To’pni boshqa o’yinchining qo’lidan tortib olib, doiradan tashqariga qochishga ruxsat etiladi.

Pedagogik nuqtayi-nazardan maktablarda o’quvchilarga faqat qadimiy xalq o’yinlarining emas, balki hozirgi bosqichda vujudga kelgan o’yinlarning xususiyatlarini ham ko’rsatish yaxshi natija beradi.

Shaklan milliy va mazmunan zamonaviy o’zbek xalq o’yinlari yosh avlodni tarbiyalash, kamol toptirishda tobora ta'sirchan omilga aylanib bormoqda. O’zbek xalq o’yinlarining vazifasini nazarda tutib, ulardan yangi insonni shakllantirishning muhim vositasi sifatida foydalanilmokda.