Andijon davlat unibersiteti psixologiya kafedrasi

Nazorat savollari;
1.
Trening mashg’ulotlarini olib borish usullari? 
2.
Trening mashg’ulotlarini olib borish bosqichlari? 
3.
Broynshtorming nima? 
4.
Bahs munozarali vaziyatlarni yuzaga keltiruvchi omillar? 
Adabiyotlar
1.
N.V.Samouxina Psixogimnatiska v treninge Finks 2002 
2.
N.V.Samouxina Igry v kotorye igrayut. Finks 2002 
3.
I.V.SHevtsova. Trening razvitiya jiznennyx tseley. Programma. Rech 2006 
 
10-Modul. Ishni olib borish bosqichi. 
Reja : 
7.
Trening mashg’ulotlarini olib borishda qo‘llaniladigan asosiy usullar.
8.
“Aqliy hujum” usuli haqida tushuncha.
9.
Trening jarayonida “Aqliy hujum”dan foydalanishning o‘ziga xos jihatlari.
10.
Treningda “Aqliy hujum” usulining bosqichlari. 
11.
Trening jarayonida baxs-munozara usulining ahamiyati.
12.
Treningda bahs-munozarani tashkil etishning o‘ziga xosligi. 
Tayanch atamalar: 
Munozara, breynstorming, A.Osborn, fikrlar jangi, fikrlar tыqnashuvi, miyaga hujum, tilga nima kelsa 
aytish, mantiqiy fikr, erkin assotsiatsiyalar, nastandart fikr. 
Tayanch konspekt 
Munozarapar yuritishning yana bir shakli borki, uning nomini rus tilida "mozgovaya 
ataka",

---

89 
inglizchasiga -"breynstorming" ( brain storming) deb ataladi. Bizning tilimizda bu tushunchaning aniq 
analogik tarjimasi yыq, lekin uni "miyaga xujum" yoki "fikrlar tыqnashuvi", "fikrlar jangi" deb atash 
mumkin. Metodning psixolo-gik mohiyati shundaki, oddiy munozarada bahslashuvchilar kыproq ongli, asosli 
fikrlarni bayon etishga harakat qiladilar. Bunda esa bahslashuvchilarga miyaga qanday srikr quyilib kelsa, uni 
tanqidsiz va asoslamay erkin, "tilga nima kelsa" aytish imkoniyati beriladi. Bu narsa kыproq muammo ancha 
notanish, savol murakkab yoki noaniq bыlgan sharoitlarda qыl keladi. Ya’ni, bunda "erkin as-sotsiatsiyalar"ga 
yыl beriladi va oxir oqibat guruhning ыzi ma’lum ratsional "mag’zni" ajratib oladi. 
Bu usulni birinchi marta amerikalik olim A. Osborn 30-yillardayoq taklif etgan va yirik loyihalarni reja-
lashtirish va oldindan uning natijaparini bashorat qi-lishda ma’lum yutuqlarni qыlga kiritgan edi. Lekin ke-
yinchalik mutaxassislar uni faqat nostandart, ыziga xos yechimi bыlgan vazifalarni muhokama qilgandagina qыl-
lash mumkin, degan fikrni bildira boshladilar. Biroq tыg’ri tashkil etilgan breynshtormingning amaliy afzal-liklari 
kыp. Faqat bunda quyidagi qoidalarga rioya qi-lish kerak: 
6. 
Jumlalar juda qisqa bыlishi kerak, lekin ularning asoslanishi shart emas. 
7. 
Har qanday jumla yoki fikr tanqid qilinishi mumkin emas, ya’ni fikrlar tanqiddan holidir. 
8. 
Mantiqiy 
fikrdan 
kыra, 
fantastik 
yoki 
qыqqisdan, 
tasodifan miyada paydo bыlgan srikr muhimroq. 
9. 
Fikr yoki bildirilgan qisqa mulohaza qayd etiladi. 
10.
Bildirilgan fikr yoki g’oyalar u yoki bu ishtirokchiniki, deb ajratilmaydi, ya’ni ular - muallifsizdir.
 
6. Fikr 
yoki 
yaxshi 
g’oyalarni tanlash alohida 
"tanqidchilar" yoki guruhning norasmiy liderlari tomonidan amapga oshiriladi. 
Yuqoridagi guruh katta bыlganda bahs uyushtirishda ham generatorlarga ushbu usulda ishlashga imkon 
berish tajribada yaxshi natijalar beradi. 
Breynshtorming, ayniqsa, 50-yillarda Amerika va Frantsiya davlatlarida turli texnologik muammolarni hal 
qilishda keng qыllanilgan va uning natijalari kыplab maqola va kitoblarda umumlashtirilgan. Lekin ommaviy 
qыllashda ayrim tortishuvlar paydo bыldiki, ayniqsa, yoshlar auditoriyasida uni ishlatishdagi noqulaylik borligi 
aniqlandi. Ammo baribir, yuqorida ta’kidlangandek, kishilarni faol ijtimoiy psixologik muloqotga tayyorlash, 
nostandart muammolarni yechish va odamny umuman guruhga kыniktirish maqsadida undan foydalanish mumkin 
va 6u jihatdan uning qator afzaliklari va tatbiqiy ahamiyati mavjud.