Анатом- меш


Buyrakda siydik hosil bo’lish



Download 2,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/134
Sana20.07.2022
Hajmi2,98 Mb.
#826034
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   134
Bog'liq
portal.guldu.uz-Bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi

Buyrakda siydik hosil bo’lish. 
Buyrakda siydik hosil bo’lish 2 davrga 
bo’linadi: birlamchi davr-filtratsiya davri deyilib, unda birlamchi siydik hosil bo’ladi. 
Ikkilamchi davr-reabsorbsiya jarayoni deyilib, unda ikkilamchi siydik hosil bo’ladi. 
Kapsulaga arterial qon tomiri kiradi. Bu tomir kapsula bo’shlig’ida 
kapillyarlarga bo’linib, malpigiy tushunchasini hosil qiladi. Malpigi tushunchasidagi 
ya’ni kapillyar qon tomiridan qon so’rilib, Shumlyanskiy Baumen kapsulasi 
bo’shlig’iga o’tib birlamchi siydik shakllanadi. Birlamchi siydikning tarkibi qon 
plazmasining tarkibiga yaqin bo’lib, unda faqat oqsil bo’lmaydi. Chunki u kapillyar 
qon tomirlari devoridan filtirlanib o’tmaydi. Kapsulalarga birlamchisiydik 
kalavasimon kanalchalarga o’tadi. Filtrlangan kapillyar qon tomirlari yana bir-biri 
bilan qo’shilib kapsuladan chiquvchi arterial tomirni hosil qiladi. Ular yana kapillyar 
qon tomiriga bo’linib, egri-bugri kanalchalarni va genli halqani to’rsimon shaklda 
o’rab oladi. Egri-bugri kanalchalarga (va genli halqani) birlamchi siydik tarkibiga 
qand va aminakislotalar, suv, tuzlar arteriya tomirlaridan vena tomirlariga qayta 
so’rilib ikkilamchi siydik hosil bo’ladi. Katta odamlarda 1 kecha-kunduzda o’rtacha 
100 l birlamchi siydik filtirlanib uning 98,5-99%i egri-bugri kanalchalar orqali qonga 
qayta so’riladi, qolgan 1-1,5 ikkilamchi siydik sifatida tashqariga chiqariladi.
Siydik ayirish organlarining boshqarilishi.
Siydik ayirish organlari 
nerv va gumoral yo’l bilan boshqariladi. Simpatik nerv tolalari buyrak qon tomirlarni 
toraytirib siydik ajralishini kamaytiradi. Parasimpatik nerv tolalari esa buyrak qon 
tomirlarni kengaytirib siydik ajralishini ko’paytiradi. Bu nervlarning markazi orqa va 
bosh miyada joylashgan. Bosh miyaning pastki sohasida joylashgan gipofiz bezining 
orqa bo’lagidan sintezlangan andidiyuretik garmon buyrak egri-bugri kanalchalarning 
devoriga ta’sir etib, reabsorbsiya jarayonini kuchaytiradi va siydik ajralishini 
kamaytiradi. 


45
Qalqonsimon bezda sintezlangan tiroksin garmoni, aksincha 
reabsorbsiya jarayonini pasaytirib, siydik ajralishini ko’paytiradi. 
Siydik ayirish organlari kasalliklarni va ularning oldini olish. 
Siydik ayirish organlarida uchraydigan kasalliklarga buyrak va siydik 
yo’llarining yallig’lanishi hamda tosh kasalliklari kiradi. Hamda Eniurez kasalligi 
tug`ma yoki hayotda orttirilgan bo`lishi mumkin. Hayotda ortirilganlariga sabab 
ko`pincha buyrakni, qovuqni va siydik yo`llarini shamollashi bilan bog`liq bo`ladi. 
Shuning uchun bolani yo`rgaklaganda, belaganda tagini ho`l bo`lib qolmaslik extiyot 
choralarini ko`rish zarur. 

Download 2,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   134




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish