Analitik, fizik-kolloid va biologik kimyo

7-MAVZU. Fizik-kolloid kimyo. Fanga kirish. Kimyoviy termodinamika. Termokimyo. Termodinamikaning qonuniyatlari.

Reja.

7.1 Fizik-kolloid kimyo. Fanga kirish.

7.2.Termodinamika asoslari va qonunlari.

7 .3. Termokimyo. Gess qonuni
7.1 Fizik kimyoning vujudga kelishi va rivojlanishi.

Fizik kimyoning vujudga kelishi va rivojlanishi.Fizik kimyo fani - atom, molekula, moddalardagi ximiyaviy xodisalar, ximiyaviy o’zgarishlar va tuzilishlarni fizika usullarida o’rganib, fizika qonun - qoidalari asosida echib beradigan fan sifatida 1750 yilda vujudga keldi.

Rus olimi M.V.Lomonosov fizik kimyo fanining asoschisi. U 1751 yil Peterburgda fanlar akademiyasining talabalariga fizik kimyodan maruza o’qiydi. U birinchi bo’lib haqiqiy fizik kimyoga kirish o’quv qo’llanmasini yozadi. M.V.Lomonosov shunday deydi: Fizik - kimyo - ximiyaviy operatsiyalar natijasida murakkab moddalarda sodir bo’ladigan o’zgarishlarni fizik qonun - qoidalari va tajribalari asosida tushuntirib beruvchi fandir.⁵

M.V.Lomonosov kimyoda fizik tekshirish usullarini qo’llab, o’zining modda massasi va energiyasini saqlanish qonunini yaratadi.

U eritma - erigan modda molekulalari bilan erituvchi modda molekulalarining o’zaro tasiri deydi. Eritmaning temperaturasi, uning kontsentratsiyasiga bog’liqligini ko’rsatadi.

1836 yili rus olimi G.I.Gess ximiyaviy reaktsiyalar vaqtida umumiy issiqlik effekti doimiy qiymatga ega bo’lib, u oraliq reaktsiyalar issiqlik effektlarining yig’indisiga teng bo’lishi qonunini kashf etadi.

1869 yili D.I.Mendeleev tomonidan ximiyaviy elementlar davriy qonunining kashf etilishi fizik kimyoning taraqqiyotiga keng yo’l ochib berdi.

N.S.Kurnakov fizik - kimyo analiz usullarini, N.N.Semyonov zanjirsimon reaktsiyalarni kashf etdilar.

Vant - Goff, V.Ostvald eritmalarga oid qonunlarni, S.Arrenius elektrolitik dissotsilanish nazariyasini, P.Kyuri, M.Skladovskaya - Kyuri radioaktivlik xodisalarni kashf etdilar.

O’zbek olimlaridan akademik X.U.Usmonov yuqori - molekulyar moddalarning modifikatsiyasi va fizik xususiyatlarini, akademik M.N.Nabiev mineral o’g’itlarning fizik ximiyasini, muxbir azolardan M.A.Asqarov, S.SH.Rashidovalar polimer - modda-larning fizik ximiyasini rivojlantirishga va A.M.Murtazaev elektroximiyaga o’zlarining xissalarini qo’shdilar.

Qishloq xo’jaligining ko’p soxalarida - agronomiyada, agroximiyada, tuproqshunoslikda, zooinjeneriyada fizik - kimyoning zamonaviy analiz usullaridan keng foydalanilmoqda.