Olcha - ranodoshlar oilasiga mansub barg tokuvchi daraxtlar turkumi; mevali daraxt, 150 ga yaqin turi bor. Asosan, Osiyoda, shu jumladan, Orta Osiyo va Kavkazda 25 ga yaqin turi usadi. Madaniy turlaridan oddiy O. kop tarqalgan. Juda qadimdan Markaziy va Jan. Yevropada, Shim. Afrika, Sharq-iy Osiyo, Shim. Amerikada ekiladi. Ozbekistonda O.ning mahaleb O.si yoki kamxastak, qizilmevali O. yoki chiya yovvoyi turlari adir va tog yon bagirlarida uchraydi. Oddiy O. darax-tining boyi 6–7 m, sovuqqa, qurgoqchilikka chidamli, unumdor tuproklarda yaxshi osadi va mol hosil beradi, 30 - 40 yil yashaydi. Mevasi mayda, dumaloq, danakli, suvli, nordon, och qizildan toq qizilgacha. O. meva bandining uzunligi bilan boshka danakli mevalardan farq qiladi. Tarkibida 7.3 - 14.5% qand, 0.8 - 2.4% organik kislotalar, 0.15 - 0.88% oshlovchi moddalar, S, V2, V9 vitaminlar va boshqa mavjud. Yangiligida yeyiladi, konservalar, murabbo, jem, vino, qandolat mahsulotlari tayyorlanadi. Hosildorligi 100 s/ga. Mevasi may - iyunda pishib yetiladi. O. danagidan, iddiz bachkisidan hamda payvandlab kopaytiriladi. Ekilgandan song 3 - 4-yili hosilga kiradi, 6 - 7-yili yaxshi hosil beradi. O.ga qisqa tanali qilib, siyrak pogonali shakl beriladi. Ozbekistonda O.ning Griot, Lyubskaya 15, Podbelskaya, Samarkand, Turgenevka, Kora shpanka navlari ekiladi. Zararkunandalari: olcha arra-kashi, olcha uzunburuni, bitlar, olcha pashshasi va boshqa Kasalliklari: meva chirishi, klyasterosporioz, kokkomikoz, sitosporoz va boshqa
urug ni o rab olgan yog ochlangan qobiqli qism endokarp Shaftoli, gilos, olcha olxo ri, tog olcha, o rik va b. mevalarda bo ladi. O zME. Birinchi jild
Mag iz - 1 meva o rik, olxo ri, olcha olvoli, gilos va boshqalar ning danagi ichidagi urug asosan, o simlikning ko payishi uchun xizmat qiladi va
Shpanka Сегаяив уи1 ап8 - ra nodoshlar oilasi olcha turkumiga mansub oddiy olcha olivoli navi. Xalq seleksiyasi yo li bilan chiqarilgan. O zbekistonda
sabzavot, meva, rezavor mevalar va boshqalar sabzi, yantoq guli, ravoch, olcha tog olcha, limon va boshqalar solib qaynatib murabbo tayyorlanadi ayrim
chi - qishi tabiiy vegetativ ko payishning bir usulidir. Yantoq, pechak, olcha ol - voli, terak, qayrag och, bo ztikan B.lar orqali ko payadi. Bunday ko payishda
mevasi danakli ko p yillik o simliklar. Ularga o rik, shaftoli, olxo ri, olcha olvoli gilos, tog olcha, jiydadoshlardan jiyda va b. kiradi. D.m.d. O zbekistonning
ch alar mevasi - danakcha ga bo linadi. R.ga mevali olma, nok, behi, olcha olvoli gilos, olxo ri, o rik, shaftoli va boshqalar rezavor mevali malina
ko payadi, tez - tez sel keladi. Vodiysida o tloqlar bor, yovvoyi tok, tol, olcha bodom, do lana o sadi. T. Tamshush, Shartut qishloqlari va chorva yaylovlarini
urug i 60 - 70, shaftoli va o rik danagi 90 - 100, tog olcha danagi 150 - 200, olcha va gilos danagi 200 - 250 kun S. qilinadi. Olma, nok, behi, bodom, yong oq
parhez ichimlik xisoblanadi. Eng ko p iste mol qilinadigani - uzum, olma, olcha olxo ri va pomidor Sh.dir. Uzum Sh. tarkibida 15 quruq modda shu jumladan
mevasiz daraxtlarga ziyon yetkazadi. O rta Osiyoda, jumladan, O zbekistonda olcha filchasi Phynhitus auratus o rik filchasi Ph.auratus va b. turlari
usadi. Gullari mayda, naysimon, gulbargi och binafsha rangli, asosida to q olcha rang qizg ish dog i bor. Ko saklari mayda, uzunchoqtuxumsimon, sayoz chuqurchalar
Do'stlaringiz bilan baham: |