Амир темур тарихидан лавхдлар тошкент 2021



Download 223,92 Kb.
bet19/39
Sana25.02.2022
Hajmi223,92 Kb.
#276077
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   39
Bog'liq
amir temur

Амир Темур бахшилари
Урта асрларда бахши атамаси сарой мулозимларига ёки хукмдор фаолиятини кунма-кун ёзиб борувчи солномачиларга нисбатан ишлатилган. «Муъизз ул-ансоб» асарида айтилишича, Амир Темурнинг уч нафар турк бахшиси доимий фаолият курсатган. Улар Эларта, Сайнорта ва Темурчакар исмли бахшилар булган. Улар уз битикларини тур кий тилда ёзиб борганлар. Кейинчалик, форс тилида, 1399 йил яратилган Гиёсиддин Алининг «Хиндистон газовати кундалиги», Низомиддин Шомийнинг 1404 йил яратилган «Зафарнома», Шарафуддин Али Йаздий томонидан 1425 йилда яратилган «Зафарнома» асарлари тасниф килинишида мазкур солномачиларнинг битикларидан кенг фойдаланилган.
Маълумот урнида айтиш лозимки, урта асрларда «бахши» атамаси бир неча мазмунни касб этган. Баъзи саройларда «бахши» атамаси кушик куйловчи, окин маъносида булса, яна баъзи даврларда у давлат лавозимларидан бири, хусусан, маъмурий бинолар курилишини назорат килувчи амалдорларга нисбатан кулланилган. Урта аср туркий давлатларининг аксариятида бахшилар хукмдорларнинг фаолияти, харбий юришларини кунма-кун, йилма-йил ёзиб борувчи солномачилар, муаррихларга нисбатан кулланилган (масалан, Алишер Навоийнинг боболари саройда бахши лавозимида булганлиги маълум).



Амир Темурнинг яраланиши
Амир Темурнинг яраланиши билан боглик, нисбатан куп iapкалган ва нохолис булган маълумотлар Клавихо ва Ибн Арабшохнинг Амир Темурнинг Сейисгонда яраланиши \акидаги фикрлари асосида шаклланиб келган. Ибн Арабшох i>v хакда шундай маълумот беради: «... Лекин (оиладаги) с I ишмовчилик туфайли у нохуш ишлар билан кун кечириб, шу

  • урганиш» сабабидан газабланар ва ич-ичидан куйинар экан. ксчаларнинг бирида у бир куйни угирлади ва уни оркдсига мп ариб олди. Шунда чупон камон уки уни елкасидан уриб яралади ва яна бир ук билан уни сонидан жарохатлаб, холдан юйгизди. Натижада, факирлигига, аламига разиллик кушилиб, кабохати (аввалдан хам) ошиб фасодга интилиб, бандалару улкаларига карши адовати кучайди».

Ушбу парчада тасвирланган воцеани Ибн Арабшох Мовароуннахрда булганига ишора килган булса, куйидаги пармада уни Сейистонда булганини эътироф этади: «Шунда I смур Сейистон ховлиларидан бирига кириб, унда •|\нонлардан бири уз отари билан тунаётган эди, бир куйни оркалаб кочди. Чупон буни сезиб, куриб колди. Ва шу он I смурнинг оркасидан кувлаб унга (камондан) икки ук узди: \ мардан бири Темурнинг елкасига, иккинчиси эса сонига н гди. у Аллохнинг мададига ушбу тугри зарба билан I смурнинг ярим (танас)ини ишдан чикарган».
Куриниб турибдики, Ибн Арабшох асарида вокеа булиб \нан жой икки хил берилмокда. Худди шунга ухшаш маьлумотлар Клавихо кундаликларида ва рус солномаларида хам мавжуд. Муътабар тарихий манбаларда эса Амир Темур

  • сйистондаги жангларнинг бирида ярадор булганлиги |.н.кидлаган. Шарафуддин Али Йаздий эса Амир Темурни чрадор килган шахе хакида хам маълумот бериб утган: «Ва 1 Ирвардигори олам иноятидин бири ул эрдиким, хар ким бир | \н ямонлик килиб эрди, ул киши хору-зор булиб, даргохида

келур эрди. Мамаутувким, Хусайнбек ва Соуибуирон Сейистондан кайтиб келур эрдилар йулни тутиб, урушиб Соуибуирон эликига уу уриб эди, бу мауалда пешкашлар била уазрат уошига келди. Ва Соуибуироннинг муборак кузи анта тушуб таниди ва мажлисдан чиууанда уазратнинг ишорати ани уулатиб улдир дилар. Мамаутувга тааллуулик уалъалар мусаууар булди (босиб олинди)».
Бу маълумотлар Низомиддан Шомийнинг «Зафарнома»сида уам уз тасдигини топган. Демак, уар икки «Зафарнома»га таяниб айтиш мумкинки, Амир Темур кейинчалик узига бир умр уамроу булган жароуатини Сейистондаги жангларнинг бирида, баъзи бир манбаларда таъкидланганидек, бир чупондан эмас, балки Мамаугув исмли аскарбошидан олган эди. Яна шуни уушимча уилиш мумкинки, ёшлигиданоу Шайх Шамсиддин Кулолнинг ихлосманди булган ота уулида тарбияланган ва узи уам бир неча бор ушбу шайхнинг илтифотига сазовор булган Соуибуирон томонидан Ибн Арабшоу, Клавихо асарлари ва рус солномаларида баён уилинган воуеаларнинг амалга оширилиши мантиуан мумкин эмас.



Download 223,92 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish