|
26. MERSİYEHAN
Mersiyehan Ehl-i Beyt’in mazlumiyetini hüzünlü bir şiirle dile getirerek, dinleyenleri ağlatan kişidir. Mersiyehanlar anlattıkları hikayenin konularının kaynağını Ehl-i Beyt’in mazlumiyetini aralarda beyitlerle anlatan hikayelerden alırlar. Okudukları mersiyeler belli bir yazılı kaynağa dayanmaz, anlattıkları konunun ana hatlarına sadık kalarak doğaçlama söylerler. Mersiye’yi okurken aralarda dinleyicilerin dikkatini çekmek ve kalplerini yumuşatmak için ‘ay oğlu ölenler’, ‘ay gardaşı ölenler’ ‘ay babasını anasını kaybenler’ diye sesleniş cümleleri kullanırlar.
Mersiyehanlar Iğdır’da geçmişte mersiye okuma eylemini sadece evlerde gerçekleştirirlerdi. Geçmiş mersiyehanların en tanınanı ‘Meşe Ahmet’tir
Derlememiz esnasında imamların dışında mersiyehanlık yapan kimseye rastlanmamıştır. Günümüzde mersiyehanların yaptığı işi cami hocaları üstlenmektedir.
SONUÇ
Çalışmanın sonucunda Iğdır Azerilerinin yaşamlarında önemli yer tutan Muharrem Ayı ile ilgili terminoloji ortaya konulmaya çalışılmıştır. Eser bu yönüyle araştırmacıların dikkatine sunulmuştur. Yapılan bu çalışma sahada ilk olması hasebiyle önem arz etmektedir. Kavramların açılımları ile birlikte sunulması konunun anlaşılmasında daha verimli olmuştur. Sıralanan kavramlar Muharrem Ayı Törenlerinin anlaşılmasında ne, neden, niçin sorularına cevap arayarak araştırmacıların teveccühüne sunulmuştur.
Kavramların Türkolojik literatür ile taranması sahada ilk defa yapılan bir uygulamadır. Her çalışmanın na-tamam sayıldığı ilmi bir gerçekliktir. Bu çalışmada mütevazı olmaktan öteye geçme kaygısı bulunmamaktadır.
YAZILI KAYNAKLAR
• And, Metin: Oyun ve Bügü Türk Kültüründe Oyun Kavramı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2003
• And, Metin: Ritüelden Drama Kerbela-Muharrem-Taziye, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2002
• Artun, Erman: Dini-Tasavvufi Halk Edebiyatı, Kitabevi, İstanbul 2006
• Aslan, Mehmet / Erdoğan, Mehtap: Kerbela Mersiyeleri, Grafiker Yayınları, Ankara 2009
• Baylak, Ayşen: Visiblity Through Rituel: Caferi- Shite Comminity in Turkey, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2009, s. 93
• Bendiderya, Cafer: Irak Ziyaretleri, Kevser Yayın Evi, İstanbul 2010
• Çelebioğlu, Amil: Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, Milli Eğitim Basım Evi, İstanbul 1998.
• Develioğlu, Ferit: Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Sözlük, Ankara 2001
• Dilçin Cem: Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1999, s 259
• Ergün, Pervin: Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2004, s. 374
• Gölpınarlı, Abdulbaki: Sosyal Açıdan İslam Tarihi, İnkılâp ve Aka Basım Evi, İstanbul 1975
• Günay, Ünver / Güngör, Harun: Türk Din Tarihi, Laçin Yayınları, İstanbul 1998
• Güzel, Abdurrahman: Ali Torun, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Akçağ Yayınları, Ankara 2003
• Güzel, Abdurrahman: Dini Tasavvufi Türk Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara 2004
• Hamanei, Muhammed Hüseyin: Fıkhi Sorulara Cevap, Çev. Komisyon, Tuba Yayınları, İstanbul 1996
• Hançerlioğlu, Orhan: İnanç Sözlüğü (Dinler-Mezhepler-Tarikatler- Efsaneler), Remzi Kitabevi, Ankara 1975
• İsen, Mustafa: Acıyı Bal Eylemek – Türk Edebiyatında Mersiye, Akçağ Yayınları, Ankara 1993
• Kanar, Mehmet: Arapça Türkçe Sözlük, I. Baskı, Say Yayınları, İstanbul 2009, s 464
• Kaya, Doğan: Türk Halk Edebiyatı Terimler Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara 2007
• Köprülü: M. Fuad: Edebiyat Araştırmaları I, Ötüken Yayınları, İstanbul 1989
• Muhaddisi, Cevad: A’dan Z’ye Kerbela Ansiklopedisi, Çev. Komisyon, Asr Yayınları, İstanbul 2010
• Mutahari, Murtaza: Kerbela ve İmam Hüseyin, Çev. Hasan Kanaatlı, Kalem yayınevi, İstanbul 1995
• Oğuz, Öcal / Ekici, Metin / Aça, Mehmet / Düzgün, Dilaver / Akpınar, Bahar / Aslan, Mustafa / Sever, Mustafa / Yılmaz, Aktan Müge / Eker, Gülin Öğüt / Özkan, Tuba: Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, V. Baskı, Grafiker Yayıncılık, Ankara 2007
• Onay, Ahmet Talat: Türk Halk Şiirinin Şekil ve Nev’i, hazırlayan Cemal Kurnaz, Akçağ Yayınları, Ankara 1996
• Öztürk, Orhan: Folklor ve Mitoloji Sözlüğü, Phoenix Yayınevi, Ankara 2009
• Tanyu, Hikmet: Türkiye’de Adak ve Adak Yerleri, Elips Yayınları, Ankara 2007
• Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2005, s 188
Do'stlaringiz bilan baham: |
