Amea folklor institutu

Köroğlu Destanı’nın Gürcü Versiyonu

Gürcistan Bilimler Akademisi Şota Rustaveli Gürcü Edebiyat Tarihi Enstitüsü bünyesinde 10.01. 06 koduyla Halkbilim alanında 1975’te Lia Georgievna Çlaidze tarafından savunulan doktora tezini (Çlaidze 1974) Prof. Dr. Sergi Cikia yönetmiştir.
186 sayfadan müteşekkiltezin yapısı şu şekildedir: Önsöz (sy.1-4), Giriş, (sy. 5-17); Birinci Bölüm: Türk Destanı Köroğlu (sy.18-46); İkinci Bölüm: Köroğlu Destanın Gürcü Versiyonu (sy. 47- 113); Üçüncü Bölüm: Köroğlu Destanının Gürcü Versi­yo­nu’nun Metinleri (sy. 116- 169); Dördüncü Bölüm: Notlar ve Varyantlar (sy. 170-179); Kullanılan Kaynaklar (sy. 180-186) şeklindedir.
Tezin amacı, Köroğlu Destanın Gürcü Versiyonu’nun varyantlarını konu vee­pizodlar temelinde karşılaştırmak ve Gürcü versiyonunun genel versiyonlar içindeki yerini tespit etmek, şeklinde verilmektedir.
Tezin, Türk Destanı Köroğlu adlı Birinci Bölüm’ünde (sy. 18-47) yazar aşağıdaki sorunları ele almıştır: a. Destanın İncelenmesi ve Varyantların Kayıt Tarihinden, b. Köroğlu Destanının Bilinmeyen Bir Elyazması Üzerine, c.Köroğlu Destanın Kökeni ve Destandaki Kahraman Prototipleri Üzerine.
Köroğlu Destanı’nın Gürcü Varyantı adlı İkinci Bölüm’de (sy. 47- 116) yazar 11 değişik alt başlığı işlemiştir.
Köroğlu Destanının Gürcü Versiyonu’nun Metinleri adını taşıyan tezin Üçüncü Bölüm’ünde (sy. 116- 169) yazar, Köroğlu destanının bütün ulusal versiyonlarının birbiriyle konusal ilişkileri zayıf kısa romanlardan oluştuğunu belirtmektedir.
“Notlar ve Varyantlar” adlı Dördüncü Bölüm’de (sy. 170-179) Gürcü versiyonun farklı metinlerinin pasaportları ve bu metinlerin varyantları verilmektedir. Varyantların, temel metinden ayrılan noktaları ve onunla benzerlikleri belirtilmektedir. Ayrıca bu bölümde lehçelere ait ifadelerin ve Türkçe kelimelerin açıklaması verilmektedir.
Elde edilen bulgulara ilişkin sonuç kısmında özetleşöyle denilmeketdir;
“(...)metinler Gürcistan’ın değişik köşelerinde farklı zamanlarda yazılmıştır, bundan dolayı metinler Gürcüce’nin farklı lehçelerinde sunulmuştur. 14 metinden her birisi bir çok varyant içinden seçilmiştir. Konusu açısından bütün, temel motiflerin ve destanın temel düşüncesinin öne çıktığı varyantların seçilmesine özel önem gösteril­miştir ve bunlar karşılaştırılarak bu varyantların genel versiyonlar içindeki konumu ortaya konulmuştur.”

3.