Аmаliy mashg’ulotlаr mavzulari 1-amaliy mashg‘ulot ekologiya fanining bo’lumlari. Mashg‘ulotning maqsadi



Download 1,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/54
Sana02.07.2022
Hajmi1,53 Mb.
#732670
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   54
Bog'liq
экология амалий.умк учун (2) (1)

Cheklovchi va optimal omillar
. Ko’p hollarda tabiiy shariotda ekologik 
omillardan bir xillari etarli, boshqalari kam bo’ladi. Masalan, cho’l sharoitida 
o’simliklar uchun harorat va yorug’lik etarli, lekin ham taqchil bo’lganligi sababli 
o’simlik va hayvonlar kam uchraydi. 
Demak, cho’l o’simliklari va hayvonlari uchun namlik, daryo gulmoyi uchun 
kislorod cheklovchi omil hisoblanadi.
Faqat omilning yetishmasligi emas, balki uning ortiqcha miqdori ham cheklovchi 
omil bo’lishi mumkin. Masalan, yoz faslidagi juda yuqori harorat namlik etarli 
bo’lganida ham o’simliklarni kuydiradi; botqoqlashgan o’ta nam tuproqlarda 
kislorodning etishmasligi o’simliklarning o’sishi va rivojlanishiga monelik qiladi. 
Shunday qilib, har bir organizmning o’sishi, rivojlanishi va ko’payishi uchun 
abiotik va biotik omillar muayyan miqdoriy nisbatda bolishi lozim

Ekologik 
omillarning eng qulay miqdori biologik optimum deyiladi. Omillarning organizm 
yashab qolishi uchun zarur bo’lgan eng kam miqdoriy chegarasi minimum, eng ko’p 
miqdoriy chegarasi maksimum deyiladi. Yuqorida omillarning kam miqdori ham ko’p 
miqdori ham organizmlarning o’sishi, rivojlanishi va ko’paytirishiga to’siq bo’lishi 
mumkin. 
Minimum 
yoki 
maksimum 
darajadan chetga chiqadigan omil 
cheklovchi omil 
hisoblanadi 
( 5-rasm)


 
5-rasm. Ekologik omillarning organizmlarga ta’sir etish kuchi 
Biologik optimum va cheklovchi omillarni aniqlash hamda ekologik omillarning 
o’zaro ta’siri qonuniyatlarini bilish katta amaliy ahamiyatga ega. 
Abiotik omillar
. 1. Iqlim omillar- yorug‘lik, harorat, namlik 2. Edafik omillar – 
tuproqning mexanik va kimyoviy tarkibi, uning fizik xususiyatlari. 3.orografik omillar 
– relef sharoitlari. 

Download 1,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   54




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish