Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Jadvalda ko‘rsatilgan beshta ko‘rsatkichdan tashqari quyidagilar qo‘llaniladi:uzoq muddatiga tez-tez kasallangan shaxslar foizi;1 ta VMQ hodisasining o‘rtacha davomiyligi,kasallanganlar ko‘rsatkichi;jins,yosh,staji va kasbi bo‘yicha ajratishning barcha ko‘rsatkichlari.
Kasallanishni chuqur o‘rganish xech qachon 16-VN shakl bo‘yicha hisobot rasmiy ko‘rsatkichlarni kamsitmagan holda, aksincha,bu ma’lumotlarni to‘ldiradi va kasallanish mehnat sharoitlarining o‘ziga xosligi sabab-oqibatli bog‘lanishni yuqori aniqlik bilan aniqlash imkonini beradi.Bundan tashqari, u yoki bu patalogiyani o‘rni haqidagi ma’lumotlilik ortadi,chunki kasalliklar sinfi yanada chuqurroq echimini topadi.Kasallanishni o‘rganishda isbotlilik maqsadida asosiy va nazorat guruhlari(asosiy guruhda bo‘lgan zararli omillarsiz);bitta omilning turli intensivliklari ta’sirida bo‘lgan bir nechta ishlab chiqarish kasbiy guruhlari,shu ishlab chiqarish kasbiy sharoitlarida turli stajga ega bo‘lgan ishchilar guruhlarining kasallanishi taqqoslanadi.Agar bunday yondoshish kasallikning sababini aniqlash imkonini bermasa (ayniqsa uning o‘sishida), u holda yoshi, jinsi va boshq. hisobga olgan holda tahlil qilinadi. Kasallanishni xarakterlovchi olingan ma’lumotlarni turli ko‘rsatkichlar bo‘yicha, butun korxona bo‘yicha, alohida sexlar bo‘yicha, kasbiy guruhlar bo‘yicha, turli korxonalar (bir turdagi ishlab chiqarishga ega) bo‘yicha o‘zaro taqqoslanadi.
Kasallanish ko‘rsatkichlarining turli ekanligini aniqlik darajasini topishda standartlashtirilgan ko‘rsatkichlar qo‘llaniladi. Fuqarolar Styudent mazonini(t) hisoblangan holda baholanadi.Taqqoslanayotgan ko‘rsatkichlar farqining aniqligi 0,95 dan kattaroq ehtimollik bilan qilinadi (95%).Kasallanishga u yoki bu omilning ta’siri ulushini va ahamiyatini miqdoriy aniqlash uchun ancha murakkab matematik-statistik usullar qo‘llaniladi(XI-kvadrat,dispersion tahlil va boshq.).
Kasallanishni baholashda(asosiy ko‘rsatkichlar bo‘yicha)E.L.Notkin tomonidan ishlab chiqilgan ma’lumotlardan foydalaniladi (-jadval).