Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Optimal mikroiqlim sharoitlari–uzoq vaqt davomida ish faolitiyada odam organzmiga tizimli tarzda ta`sir ko’rsatuvchi ishlab chiqarish inshootlari ichki mikro iqlimining organizm me`yoriy funksional va issiqlik almashinuvi holatlarini termoregulyasiya zo’riqish mexanizmlarisiz ta`minlay olishini ifodalaydi.Bu ko’rinishdagi holat odam organizmi uchun ishlash davomida qulay holatdagi issiqlik almashinuvini xis qilish imkoni beradi va bu esa ishchilarning mehnat qobiliyatining yuqori darajada bo’lishiga olib keladi.
Ruxsat etilgan sharoitlar–ishlab chiqarish inshootlarida mavjud bo’lgan shunday mikro iqlim ko’rsatkichlarini ifodalaydiki,bunda ushbu sharoitlarning odam organizmiga uzoq vaqt davomida tizimli tarzda ta`sirida organizmda keskin tarzdagi me`yoriy funksional o’zgarishlarni keltirib chiqarmaydigan,organizmda zo’riqishli termoregulyasiya mexanizmlarini talab qilmaydigan, ya`ni odam organizmning fiziologik imkoniyatlari darajasidan chiqib ketmaydigan ta`sirlar tushiniladi.Bunday sharoitlarda mehnat qilayotgan odam organizmida jarohatlanishlar yoki sog’liqning buzilish holatlari kuzatilmaydi, biroq qisman holatlarda ishchilarning o’zini yomon xis qilishlari va mehnat qobiliyatining biroz susayishi kuzatilishi mumkin.
GOST12.1.005-88 bo’yicha«Ishlash sohasining havosi.Umumiy sanitar-gigienik talablar».Umumiy sanitar-gigienik talablar ishlab chiqarish inshootlarida mehnat faoliyatining qiyinlik darajasiga bog’liq holatda,inshootda ortiqcha issiqlikning miqdori va mavsumga qarab(yilning davrlari)optimal` va ruxsat etilgan mikro iqlik ko’rsatkichlarini ifodalaydi.Bundan tashqari,issiq sexlarda ishlovchi yoki qiyin toifaga kiruvchi sharoitlarda ishlovchi ishchilarning mehnat qilishi va dam olishini to’g’ri tashkil qilish muhim ahamiyatga ega xisoblanadi.Bu ko’rinishdagi toifada mehnat qiluvchi ishchilar uchun me`yoriy haroratdagi,shamollatish tizimlari o’rnatilgan va ichimlik suvi bilan ta`minlangan maxsus binolardan iborat dam olish joylari tashkil qilinadi.
Sanoat ishlab chikarish korxonalarida shovkin va tebranishni ulchash, sharoitni baxolashdaSh-3,Sh-60,Sh-71,IShV-1,VShV-003,VIP-2,VIP-ZM,VMV-201kabi turli xildagi ulchov asboblaridan foydalaniladi.

Xavoga chikarib tashlanadigan zararli moddalarni tozalash usullari x,ar xil bulib, ular arlashmaning kimyoviy tarkibiga, agregat xrlatiga, xdjmiga boglikdir.

Kimyo sanoatining kupgina korxonalarida chik^arib tashlanadigan gazlar tarkibidagi gaz yoki zararli aralashmalar absorbtsiya va adsorbtsiya usuli bilan tozalanadi.Ba’zi xollarda zararli aralashmalar katalitik tulik, yokish bilan karbon angidridiga aylantiriladi.
Ko`pgina ishlab chikarishlarda kullaniladigan zaxarli,yonginga va portlashga xavfli organik erituvchilarning buglari rekuperatsiya usuli bilan ajratib olinadi.
Bunda erituvchi buglari bulgan xdvo yutuvchi kurilma orkali utkazilib, buglar adsorbentlar yordamida yutiladi.Erituvchi modda adsorbent yordamida regeneratsiya kdtinadi.
Suv bugi va erituvchi aralashma sovitilib kondensatsiyalanadi yoki rektifikatsiya kilinadi va junatiladi.
Lak, olif ishlab chikdrishda tashlab yuboriladigan gaz tarkibidagi kulansa, zararli moddalar(akrolein,aldegid,organik kislotalar)suvda yuvib ajratiladi.Yuvilgan suv esa kaltsiy xlorid yoki kaltsiy sulfitning ishkorli eritmasi yordamida kayta ishlanadi va undan ishlab chikarishda foydalaniladi.