Амалий машгулот -4

Ѓалвирсимон суяк - os ethmoidale

Ѓалвирсимон суяк os ethmoidale - бурун бўшлиѓининг юќори ќисмида жойлашиб, пешона суягидаги шу суяк номи билан аталадига ўймани тўлдириб туради. Ѓалвирсимон суякда, калланинг мия юзасида жойлашган, жуда кўп тешикчаларга эга бўлган горизонтал ћолдаги ќисми - lamina cribrosa ва бурун бўшлиѓига давом этадиган, кўндаланг ћолдаги - lamina perpendicularis ќисмларидан иборат бўлади. Бу ќисмнинг икки ёнида, бурун бўшлиѓига очилган ћолда, ѓоваклии тўзилишга эга бўлган labyrintus ethmoidalis деб аталган бўлакни кўриш мумкин. Ѓалвирсимон пластинкада lamina cribrosa кўп миќдорда тешикчалар faramina cribrosa бўлиб, бу ердан ћид билув нервининг толалари йўналади. Бу пластинкага кўндаланг ћолда калланинг мия юзасига хўроз тожига ўхшаш ўсимта crista galli жойлашади. Бош мияни ўраб турган ќаттиќ парда шу тожга бирлашади ва ўсимтанинг ќанотлари аla cristae galli дейилади. Ѓалвирсимон суякнинг кўндаланг (перпендикуляр) бўлаги бурун бўшлиѓини икки бўшлиќга бўлиб туришда ќатнашади. Бу бўлак юќорида пешона ва понасимон суяклар билан бирикади, паст тарафида эса димоѓ суяги ва бурун суяклари билан бирлашади. Ѓалвирсимон суякнинг ѓовакли ќисми кўз косасининг ички деворини ћосил этишда ќатнашади. Унинг ќолган ќисмлари бурун бўшлиѓига очилади. Бу юзада учта бурун чиѓаноќлари conchae nasalis suprema, superior et media кўринади. Бу чиѓаноќлар орасида бурун бўшлиѓининг ћаво йўллари meatus nasi superior, media et inferior жойлашади. Ѓалвирсимон суякнинг ѓовакли катакчалари олдинги – cellulae ethmoidales anterior, ўрта – cellulae ethmoidales media, орќа – cellulae ethmoidales pastereores ќисмларга ажралади. Каттароќ ѓовакли бўшлиќ bulla ethmoidalis илмоќли ўсимтаси processus uncinatus ќуйѓич соћаси infundibulum ethmoidale, яримойсимон тирќиши hiatus semilunalis деб аталади.

Тепа суяги - os parietale
Тепа суяги os parietale - ясси ва тўрт - бурчак шаклида бўлиб, калла ќопќоѓининг ўрта ќисмини ћосил ќилади. Бу суякда иккита: ташќи ва ички юзалар facies externa, facies interna ва тўртта ќирра тафовут этилади. Тепа суягининг олдинги ќирраси margo frontalis пешона суяги билан, орќа ќирраси margo occipitalis энса суягига, пастки ќирраси margo squamosus эса чакка суягининг палласи билан бирлашади. Тепа суяги юќори ќирралари margо sagitalis воситасида ўзаро бирикади.
Тепа суягида тўртта бурчак бўлади. Олдинги ќирра соћасида юќори бурчак angulus frontalis пешона суяги билан бирикади, пастки бурчак angulus sphenoidalis эса понасимон суякга тегиб туради. Орќа ќирра соћасидаги юќори бурчак angulus occipitalis энса суяги билан бирлашса, пастки бурчаги angulus mastoideus чакка суягининг сўрѓичсимон ўсимтасига туташади. Тепа суягининг ташќи юзасидаги бўртиќ - tuber parietale дейилади. Бу бўртиќ остида чакка мушагининг бирлашувидан ћосил бўладиган устки ва остки чизиќлар lineae temporales superior et inferior кўринади.
Тепа суяги ташќи юзасининг юќориги ќирра соћасида вена ќон томири ўтадиган тешик foramen parietalae кўринади. Тепа суягининг ички юзасида юќори ќирра бўйлаб вена ќон томир эгати sulcus sinus sagittalis superior йўналади.
Сўрѓичсимон бурчаги соћасида ћам вена ќон томирлари жойлашадиган эгат sulcus sinus sigmoidei бўлади. Булардан ташќари ички юзада артерия ќон томирлари жойлашадиган эгатлар sulci arteriosi, sulcus arteriae meningeae mediae ва мия пушталари таъсирида ћосил бўладиган чуќурчалаp кўринади.