Амалий машгулот -4

Калла суягининг шакли.

Калла суягида ташќи тарафдан катта кўринган суякларнинг ички ќисми бўшлиќдан иборат бўлади ва уларга sinus лар дейилади. Ћаво саќлайдиган бўшлиќлар - юќори жаѓ суягида - sinus maxillaris; пешона суяги ичида - sinus frontalis; асосий суяк танасининг ичида - sinus sphenoidalis; ѓалвирсимон суяк ичида - sinus ethmoidalis бўлади. Бу бўшлиќлар ќуйидаги вазифаларни бажаради:
1) калла суягини енгиллаштиради; 2) бурун бўшлиѓига очилганлигидан ћавони илитади; 3) бўшлиќларнинг ички юзаси шиллиќ ќават билан ќопланганлиги учун ћавони чангдан тозалайди ва ћавони намлайди; 4) гапириш жараёнида резонанс ћосил этиб, товушни тўѓри талаффўз этишда ќатнашади.
Калла суягининг ички тузилиши бош мия тараќќиёти билан боѓлиќ бўлади. Аввал бош мия тараќќий этади. Унинг атрофидаги калла суякларида нервлар, ќон томирлар ўтиши учун тешиклар ва каналлар ћосил бўлади. Калланинг юз ќисмининг тараќќиёти эса, чайнов ва мимика мушакларининг тараќќиёти билан боѓлиќ бўлади. Калла суягининг ташќи тўзилиши ўсаётган шароитга боѓлиќ бўлади. Африканинг баъзи ћалќлари янги туѓилган болаларни энса ќисмига тахта ќўйиб, пешона суяги атрофидан бойлаб ќўйишади. Натижада калла суяги ўзунлашиб, гумбаз шаклида тараќќий этади. Калла суягининг шакли, одамнинг аќлли ёки онгсиз эканлигини белгиламайди. Калла суягининг шакли унинг ўсиш шароити билан боѓлиќ бўлади.


Калланинг юз ќисмидаги суяклар.

Калланинг юз ќисмини жуфт бўлиб ћисобланган: юќори жаѓ, ёноќ, танглай, кўз ёш, бурун, пастки бурун чиѓаноѓи суяклари ва тоќ бўлган: пастки жаѓ, димоѓ, тил ости суяклари ташкил этади.

Ёноќ суяги - os zygomaticum

Ёноќ суяги os. zygomaticum олд тарафидаги пастки учи воситасида юќори жаѓ суяги билан бирлашади. Устки бурчаги пешона суяги билан бирлашганлиги учун пешона ўсимтаси processus frontalis ћосил бўлади. Пастки-ён тарафдан чакка суяги билан бирикканлиги учун чакка ўсимтаси processus temporalis ћосил бўлади. Ёноќ суягида ён юза - facies lateralis, кўз косасига ќараган юза - facies orbitalis, чакка юзаси - facies temporalis тафовут этилади. Кўз косасига ќараган юзада – кўз коса-ёноќ тешиги foramen zygomaticoorbitale, ён юзада ёноќ юз-тешиги foramen zygomaticofaciale, чакка юзасида эса ёноќ-чакка тешиги foramen zygomaticotemporale бўлади. Бу тешиклар ўзаро туташган бўлиб - ёноќ каналини ћосил ќилишда ќатнашади.