Амалий машғулот №9 Мавзу: Ичак инфекциялари. Эшерихиоз, сальмонеллалар, шигеллёзлар ва

Биокимёвий хусусияти. Сальмонеллаларнинг ферментатив хусусияти уларни ажратиб олишда (ҳатто сероваригача) асосий омил ҳисобланади. Улар глюкоза ва маннитни кислота ҳамда газ ҳосил қилиб парчалайди, желатинани эритмайди, водород сульфид ва индол ҳосил қилмайди. Сальмонеллалар адонит, лактоза, сахароза ва салицинни ферментламайди. Мочевинани эса парчаламайди.
Антиген тузилиши. Сальмонеллалар антиген тузилишига кўра ўта мураккаб ва бир неча хил антигенларга эга. Жумладан, О-антиген термостабил, қайнатганда 2–2,5 соат, автоклавланганда (1200С) 30 дақиқага бардош бера олади. Н-антиген термолабил, 75-1000С да тез парчаланади. HCl таъсирига чидамсиз, аммо формалинга чидамли ҳисобланади.
Токсин ҳосил қилиши. Эндотоксин, айрим штаммалари эса энтеро-токсин ёки цитотоксин ҳосил қилади, уларнинг касаллик патогенезида аҳамияти катта.
Чидамлилиги. Бу гуруҳга киритилган сальмонеллалар қорин тифи ва паратиф сальмонеллаларига нисбатан бирмунча чидамли, шунинг учун улар узоқ вақт сақланиб қолиш хусусиятига эга. Айниқса музлатилганда анча вақтгача ҳаётийлигини сақлаб қолади. Уй ҳароратида 2–3 ой, очиқ сув ҳавзаларида ва ичимлик сувларида 10 кундан 120 кунгача, тупроқда 1 ойдан 9 ойгача, тухумда 12 ойгача, гўштда 13 ойгача, сабзавот ва ҳўл меваларда 2 ҳафтадан 2,5 ойгача яшаши мумкин. NaCl ва сирка кислотасининг таъсирига чидамли.
Сальмонеллалар эндотоксини пишмаган гўшт, котлет ва кабобларда узоқ сақланади. Шуниси эътиборлики, сальмонеллалар билан зарарланган овқат маҳсулотларининг органолептик хусусиятлари (таъми, ранги ва ҳ.к.) ўзгармайди.
Ҳайвонларга нисбатан патогенлиги. Оқатдан заҳарланишнинг қўзғатувчилари – сальмонеллалар бузоқларда паратиф, чўчқа болаларида тиф ва паратиф, қорамолларда энтерит, товуқлар ва кемирувчиларда тифни келтириб чиқаради. Тадқиқотларда оқ сичқонлар касалликка энг мойили эканлиги аниқланган. Уларнинг оғзи ёки қорин бўшлиғи орқали инфекция (S.typhimurium, S.cholerаe-suis, S.enteritidis) юборилса, қонида микроблар кўпайиб сепсисга олиб келади.