Altiyev a. S yerdan foydalanish iqtisodiyoti toshkent-2019

15.1-jadval
Surxondaryo viloyati Sherobod tumani fermer xo‘jaliklarini
sug‘oriladigan yerlar bonitet baliga ko‘ra guruhlash
85
 (2013 yil) 
 
Boni- 
tet bali 
guruhi 
Guruh- 
dagi 
xo‘ja- 
liklar 
soni 
Jami 
sug‘orila- 
digan yer 
maydoni, 
ga
 
Hisoblan- 
gan yagona 
yer solig‘i, 
ming so‘m 
1 ga yer 
maydoniga 
to‘g‘ri kela-
digan soliq 
yuki, 
ming 
so‘m
 
Jami 
daromad, 
ming so‘m 
Jami 
daromadda- 
gi yagona yer 
solig‘i 
salmog‘i
, %
 
31-40 
22 
707,2 
15475,4 
21,9 
575293,6 
2,69 
41-50 
39 
1669,6 
37183,0 
22,3 
1337517,9 
2,78 
51-60 
33 
1553,6 
55000,3 
35,4 
1344750,6 
4,09 
85
Сурхондарё вилояти Қишлоқ ва сув хўжалиги бошқармаси ва Ер ресурслари давлат бошқармаси 
маълумотлари асосида ҳисобланган. 

---

295 
61-70 
8 
255,4 
9423,2 
36,9 
223298,5 
4,22 
Jami yoki 
o‘rtacha: 
102 
4132,1 
117081,9 
29,4 
3480860,6 
3,36 
Ta’kidlash lozimki, soliq-byudjet siklining muhim tarkibiy qismi sifatida 
yagona yer solig‘i tushumlarining byudjetda maqsadli takror taqsim-lanishi 
jarayoni qishloq xo‘jaligida yer resurslarini takror ishlab chiqarish samaradorligiga 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’sir ko‘rsatadi. Qolaversa, qishloq xo‘jaligida yerdan 
foydalanish iqtisodiy mexanizmining mazmun-mohiyati ham ushbu jarayonning 
qanday tashkil etilishiga bog‘liqdir. 
Masalan, Surxondaryo viloyati mahalliy byudjetiga qishloq xo‘jaligi 
yerlaridan foydalanuvchi-yagona yer solig‘i to‘lovchilari tomonidan amalga 
oshiriladigan tushumlar rejasining muttasil ravishda bajarilmayot-ganlini, 
jumladan, 2005 – 2017 yillarda bu ko‘rsatkich 44,8 – 92,8 foiz atrofida
bajarilganligi hisobidan qishloq xo‘jaligiga doir xarajatlar jami byudjet 
xarajatlarining atiga 0,5 – 3,1 foizini tashkil qilgan. Agar 2005 yilda qishloq 
xo‘jaligiga doir xarajatlar undirilgan yagona yer solig‘iga nisbatan 171,5 foizni 
tashkil qilgan bo‘lsa, 2017 yilda u 42,7 foizgacha, ya’ni 4 barobardan ziyodga 
kamaygan
86
(15.2-jadval). 
86
Сурхондарё вилояти Молия бошқармаси маълумотлари асосида ҳисобланган. 

---

296