Алтиев a. C. Ердан фойдаланиш

6.2-расм. Маҳсулотни такрор ишлаб чиқариш циклидаги қишлоқ хўжалик ишлаб 
чиқаришининг асосий омиллари
 
Қишлоқ хўжалигига оид бўлмаган иқтисодий маҳсулотни такрор ишлаб 
чиқаришда ернинг роли қишлоқ хўжалигига нисбатан пассивроқ. Бунда ҳам ер 
ишлаб чиқариш омили саналса-да, энг муҳим омил сифатида қайд этилмайди. 
Саноат объектини қуриш учун ер майдони (ерни тақсимлаш даври –
Т
), 
саноат иншоотлари ва ишлаб чиқариш биноларига мослаштирилади, бу 
ўринда ер ишлаб чиқариш воситаси ролини ўйнайди. Маҳсулотни ишлаб 
чиқариш даврида (
Ич
) ер ресурс сифатида истеъмол этилади (ресурсларнинг 
бошқа турлари каби). Бундан кейин тақсимлаш, айирбошлаш ва маҳсулотни 
истеъмол қилиш даврлари келади. Маҳсулотни “истеъмол этиш” даврида 
ишлаб чиқаришнинг ердан ташқари, барча омилларининг такрор ишлаб 
чиқарилиши амалга ошади. Ундан сўнг капиталнинг тақсимоти, шунга 
мувофиқ, ердан ташқари, барча ресурсларнинг ҳам тақсимоти юз беради. 
Саноатда маҳсулотни такрор ишлаб чиқаришнинг ҳар бир янги циклида 
ернинг такрор ишлаб чиқарилиши ва тақсимланиши амалга ошмайди, мазкур 
объект ўз фаолиятини тўлиқ ўтаб бўлганидан кейингина бажарилади. Шундай 
қилиб, саноатда ернинг такрор ишлаб чиқариш цикли муддати маҳсулотни 
такрор ишлаб чиқариш цикллари йиғиндисига тенг (ЕРЦ), яъни: 
ич
ич
Ц
t
n
NЦ
ЕРЦ
*
*


(6.1) 
Меҳнат 
Сув 
Капитал 
Иқтисодий маҳсулот 
Ер
 
Р 
Р 
Р 
В
к
к
к 
Р 
В 
В 
В 
И 
А 
Т 
 
Жамғарма