Alisher navoiy nomidagi



Download 323,33 Kb.
Pdf ko'rish
bet7/11
Sana18.01.2020
Hajmi323,33 Kb.
#35295
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
kompleks sonlar nazariyasi

2

sin



sin

1

+



+

+

+



56*. Yig’indilarni toping: 

(

)

x



n

x

x

1

2



sin

...


3

sin


sin

2

2



2

+



+

+



57. Isbotlang:  

a)

(



)

x

in

s

nx

in

s

x

n

s

co

n

nx

s

co

x

s

co

x

s

co

2

1



2

...


2

2

2



2

+

+



=

+

+



+

b) 



(

)

inx



s

nx

in

s

x

n

s

co

n

nx

in

s

x

in

s

x

in

s

2

1



2

...


2

2

2



2

+



=

+

+



+

58*. Yig’indilarni toping:  



a) 

nx

n

x

x

x

cos


...

3

cos



3

2

cos



2

cos


+

+

+



+

b) 



nx

n

x

x

x

sin


...

3

sin



3

2

sin



2

sin


+

+

+



+

 



5-§. Birning ildizlari 

 

Har  qanday  noldan  farqli  kompleks  son  kabi  1  sonning  ham  n–darajali 



ildizi  n  ta  qiymatga  ega. 

0

sin



0

cos


1

i

+

=



  bo’lganligi  uchun  1  ning  n



darajali 



ildizlari uchun 

n

in

s

i

n

s

co

πκ

πκ



ε

κ

2



2

+

=



,  

1

....,



,

1

,



0

=



n

k

 formula o’rinli. 

1  ning  n

darajali  ildizi  boshlang’ich  ildiz  deyiladi,  agar  u  1  ning    n  dan 



kichik  darajali  ildizi  bo’lmasa.  Boshqacha  aytganda, 

ε

    son  1  ning  n



darajali 

boshlang’ich  ildizi  bo’ladi,  agar 

1

=



n

ε

  bo’lib,  istagan 



  

n

m

<

uchun 


1

m



ε

 

bo’lsa. 



n

in

s

i

n

s

co

π

π



ε

2

2



1

+

=



  sonning  1  ning  n

darajali  boshdang’ich  ildizi 



bo’lishi  ravshan,  lekin    n  >  2    bo’lgandan  undan  boshqa  boshlang’ich  ildizlar 

ham mavjud.  

1-m i s o l. 

n

in

s

i

n

s

co

πκ

πκ



ε

2

2



+

=

 (



2

   


,

1





n

k

-butun sonlar) son 1 ning 



d

n

  darajali  boshlang’ich  ildizi  bo’lishini  ko’rsating,  bu  yerda    d    son    k    va    n 

larning  eng  katta  umumiy  bo’luvchisidan  iborat.  Bu  yerdan  kelib  chiqadiki, 

ε

 



son 1 ning  n

darajali boshlang’ich ildizi bo’lishi uchun  k  va   larning o’zaro 



tub bo’lishi zarur va yetarlidir.  

 

25

Yechish. 



d

n

n

d

1

1



 

,

=



=

κ

κ



 bo’lsin, bu yera  n

1

  va  



κ

1

  o’zaro tub sonlar. U 



holda 

1

1



1

1

2



sin

2

cos



n

i

n

πκ

πκ



ε

+

=



ε

  ni 

0

   


,

1

>



<

m

n

m

  darajaga  ko’tarib, 

1

1

1



1

2

2



n

m

in

s

i

n

m

s

co

m

κ

π



κ

π

ε



+

=

 ni hosil qilamiz. 



Agar 

1

=



m

ε

  bo’lsa,  u  holda 



s

n

m

π

κ



π

2

2



1

1

=



,  bunda 

Z



s

  yoki 

s

n

m

=

1



1

κ



ya’ni  

m

1

κ



  son  

1

  ga bo’linadi. Lekin 

1

κ

 va  



1

 o’zaro tub. Shuning uchun m 

son 


1

 ga bo’linadi, bu esa  

1

  shartga zid. 

Shunday  qilib,  0  <  m  

1

n



  bo’lganda 

1



m

ε

.  m  



1

  bo’lganda  esa 

1

2



sin

2

cos



1

1

1



=

+

=



πκ

πκ

ε



i

n

.  Bu  yerdan 

ε

  -  son  1  ning 

d

n

n

=

1



  darajali 

boshlang’ich ildizi ekanligi kelib chiqadi. ■ 

 

Bu  misoldan  ko’rinadiki,  1  ning    n-darajali  boshlang’ich  ildizlari  soni    n 



dan  kichik  va  n  bilan  o’zaro  tub  bo’lgan  sonlar  soniga,  ya’ni  Eyler 

funksiyasining  

( )

n

ϕ

  qiymatiga tengdir.  



 

( )


(

)

( )



=



=

n

k

n

x

x

X

ϕ

κ



ε

1

  ko’phad,  bu  yerda 



κ

ε

  (



( )

n

ϕ

κ



...,

,

1



,

0

=



)  -  1  ning 

boshlang’iya ildizi, doiraviy ko’phad deyiladi.  

 

2-m i s o l. Birning  6-darajali ildizlarini toping. 



 

Yechilishi: 1 ning n-darajali ildizlari formulasidan:  

5.

0,1,2,3,4,



=

+

=



к

   

,

6

к

2

isin

6

к

2

cos

е

к

π

π



 

ni hosil qilamiz. Natijada, izlanayotgan ildizlar quyidagilardan iborat bo’ladi:  

1

0

0



=

+

=



in

s

i

s0

co

ε



i

i

2

3



2

1

3



sin

3

cos



1

+

=



+

=

π



π

ε

,  



i

i

2

3



2

1

3



2

sin


3

2

cos



2

+



=

+

=



π

π

ε



1

sin



cos

3



=

+

=



π

π

ε



i

,  


i

i

2

3



2

1

3



4

sin


3

4

cos



4



=

+

=



π

π

ε





i

i

2

3



2

1

3



5

sin


3

5

cos



5

=



+

=

π



π

ε

. ■ 



 

Agar 1 ning n-darajali ildizi 1 ning 

δ

 darajali boshlang’ich ildizi bo’lsa, 



δ

 

son bu ildiz tegishli bo’lgan ko’rsatkich deyiladi.  



 

3-m i s o l. Birning 6-darajali boshlang’ich ildizlarini yozing. 

 

Yechish.  1-misolga  ko’ra  birning  6-darajali  boshlang’ich  ildizlari 

5

,



1

ε

ε



 

lardan, ya’ni 



i

2

3



2

1

±



 lardan iborat. ■ 

 

4-m  i  s  o  l. 



0

1

5



=



x

  tenglamani  algebraik  yo’l  bilan  yechib,  1  ning  5-

darajali ildizlarini toping. 

 

Yechish. Tenglamaning chap tomonini ko’paytuvchilarga ajratamiz:  


 

26

(



)

(

)



0

1

1



2

3

4



=

+

+



+

+



x

x

x

x

x

Boshlang’ich ildizlar quyidagi tenglamaning ildizlari bo’ladi:  



0

1

2



3

4

=



+

+

+



+

x

x

x

x

Bu  tenglama 



0

1

1



2

2

=



+

+

+



+



x

x

x

x

  tenglamaga  teng  kuchli. 

1



+



=

x

x

z

 

belgilash  kiritamiz. 



2

2

2



2

z

x

x

=

+



+

  bo’lishini  e’tiborga  olsak, 



0

1

2



=

+



z

z

 

tenglama hosil bo’ladi, bundan 



2

5

2



1

1

+



=

z

2

5



2

1

2



=



z

 



1  ning  ildizlari 

0

1



1

2

=



+



x



z

x

  va 


0

1

2



2

=

+





x

z

x

  tenglamalardan 

topiladi.  Bulardan 

2

4



2

1

1



z

i

z

x

±



=

  va 


2

4

2



2

2

z



i

z

x

±



=

.  z

1

  va  z



2

  larning 

qiymatlarini qo’yib,  

4

5



2

10

4



1

5

1



+

+



=

i

x

,        

4

5

2



10

4

1



5

2

+



=



i

x

4



5

2

10



4

1

5



3

+



=



i

x

,       


4

5

2



10

4

1



5

4





=

i

x

 

larni hosil qilamiz. 



 

Bularni 


0

0

72



72

5

2



5

2



+

=



+

=

κ



κ

πκ

πκ



κ

isin

s

co

in

s

i

s

co

x

  formula  bilan 

taqqoslab 

4

1



5

72

cos



0

=



 ni hosil qilamiz.  

Bundan  r  radiusli  doiraga  ichki  chizilgan  muntazam  o’nburchakning 

tomoni a

10

 uchun formula keltirib chiqariladi:  



r

r

s

rco

in

s

r

in

s

r

a



=

=





 −


=

=



=

2

1



5

5

2



cos

2

10



2

2

10



2

2

10



2

2

10



π

π

π



π

π

.■ 



 

5-m i s o l. Birning 7 ko’rsatkichga tegishli bo’lgan 28-darajali ildizlarini 

yozing. 

Yechish. Ma’lumki, 1 ning 28-darajali ildizlari 

(

)



27

,....,


2

,

1



,

0

  



 

,

28



2

28

2



=

+

=



κ

πκ

πκ



ε

in

s

i

s

co

k

lardan iborat. Bulardan 7 ko’rsatkichga tegishli bo’lganlari 



,

,

,



,

,

,



24

20

16



12

8

4



ε

ε

ε



ε

ε

ε



 

lardir yoki ularni quyidagicha yozish mumkin:  

6

,

5



,

4

,



3

,

2



,

1

,



0

 

бунда



   

,

 



7

2

7



2

=

+



κ

πκ

πκ



in

s

i

s

co

. ■ 


6-m i s o l. 

1



n

x

 ni haqiqiy koeffisiyentli ko’paytuvchilarga ajrating. 



Yechish. 

m

n

2

=



 bo’lsin, u holda 

0

1



=



n



x

 tenglama ikkita 1, -1 haqiqiy 

ildizlarga va 

2

2





m

 ta kompleks ildizlarga ega.  

Bunda 

m

in

s

i

m

s

co

2

2



2

2

πκ



πκ

ε

κ



+

=

 ildiz  



 

27

(



)

(

)



m

m

in

s

i

m

m

s

co

m

2

2



2

2

2



2

2

π



κ

π

κ



ε

κ



+

=



 

ildizga qo’shma. 



Shunday qilib,  

(

)



(

)

(



)

(

)



(

)

(



)

1

1



2

2

1



1

2

2



...

1

1











 −

=





m

m

m

x

x

x

x

x

x

x

x

ε

ε



ε

ε

ε



ε

(



)

(

)



[

]

(



)

[

]



1

...


1

1

1



1

1

2



1

1

2



2

2

+



+

+



+



=





x

x

x

x

x

x

m

m

m

ε

ε



ε

ε



(

)





+



=



Π



=

1

2



1

1

2



1

1

2



2

m

s

xco

x

x

x

m

m

κπ

κ



ni hosil qilamiz. 

Agar = 2m+1 bo’lsa, shunga o’xshash yo’l bilan  

(

)







+

+



=



Π

=

+



1

1

2



2

2

1



1

2

1



1

2

m



s

xco

x

x

x

m

m

κπ

κ



 

ni hosil qilamiz. ■ 

7-m i s o l. Tenglikni isbotlang:  

(

)



1

2

2



1

...


2

2

2



=





m

m

m

m

in

s

m

in

s

m

in

s

π

π



π



Yechish. 6-misolning natijasiga ko’ra:  

 







+



=



Π

=



1

cos


2

1

1



2

1

1



2

2

m



x

x

x

x

m

m

κπ

κ



 

ni hosil qilamiz. 



x  =  1  ni  qo’yib, 





 −

=

Π



=



m

s

co

m

m

m

κπ

κ



1

2

1



1

1

  yoki 



(

)

m



in

s

m

m

m

2

2



2

1

1



1

2

κπ



κ

Π



=

=



  va 

nihoyat 


m

in

s

m

m

m

2

2



1

1

1



κπ

κ

Π




Download 323,33 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish