Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o„zbek tili va adabiyoti universiteti

Бим И.Л.
Методика обучения иностранным языкам как наука и проблемы школьного 
учебника: опыт системно-структурного описания. - М.: Русский язык, 1977. –С.21.
3
Миролюбов А.А.
История отечественной методики обучения иностранным языкам. - М: 
СТУПЕНИ, ИНФРА-М, 2002. –С.12-13.
4
Гальскова Н.Д.
Еще раз о лингводидактике / Н.Д. Гальскова // Иностранные языки в школе. 
2008. - № 8. - С. 2. 

---

186 
Bunda o‗quvchilarning tilga munosabati, yangi lingvomadaniyat 
doirasidagi muloqotni e‘tiborga olish talab qilinadi. Shuning uchun xorijiy 
tillarni o‗rgatish metodikasi maqsadini o‗zga til qurilishi tizimini nafaqat 
shakliy tuzilish – kodlar asosida, balki shu tildagi olam manzarasini 
anglash va mental xususiyatlarni o‗zlashtirish negizida o‗rganish usullari 
tashkil etadi.
Lingvodidaktika G.I.Bogin, I.I.Xaleeva, N.D.Galskova, G.I.Boginalar 
qarashlari asosida shakllangan yangi soha bo‗lib, o‗zida lingvistika fani 
mohiyatini namoyon etadi. I.I. Xaleeva «lingvodidaktika» terminini 
«ta‘lim, o‗quv mazmuni komponentlarini asoslovchi, til tabiati va tilning 
sotsial fenomeni sifatidagi individning o‗zaro harakatlari mexanizmi» deb 
ta‘riflaydi
1
. 
Lingvodidaktika 
til 
falsafasi, 
psixologiya, 
lingvistika, 
psixolingvistika, til o‗zlashtirish nazariyasi, madaniyatlararo muloqot va 
boshqa fanlardan farqli o‗laroq metodikaning o‗rganish masalalariga 
kirmagan quyidagi muammolarni hal qiladi: 
1) turli o‗quv sharoitlarida o‗rganilayotgan tilni va til sohiblari 
olamining lisoniy manzarasini o‗zlashtirish darajasini izohlash; 
2) tilning aktual holati va taraqqiyoti bilan belgilanuvchi 
lingvomadaniy tajribani o‗rganish va o‗zlashtirishni analiz qilish; 
3) yo‗l qo‗yilgan (madaniy, lingvoo‗lkashunoslikka oid va tilning 
o‗ziga xos) kamchiliklar tabiatini asoslash; 
4) til xususiyatlarini o‗rganuvchilarning ko‗p tillilik, ko‗p 
madaniyatlilik, yosh va individual xususiyatlari kontekstida tadqiq qilish;
5) tilni mukammal va nomukammal egallashni belgilovchi omillarni 
analiz qilish va asoslash. 
2 
Keyingi 
yillarda 
lingvodidaktika 
kompyuter 
tizimida 
faol 
qo‗llanmoqda. Lingvodidaktikaga doir anjumanlar tashkil qilinmoqda.
3
4.Kompyuter lingvodidaktikasi va ta‘lim jarayonida kompyuter tex-
nologiyalaridan foydalanishning ahamiyati. 
Kompyuter texnologiyalarining shiddat bilan rivojlanishi ta‘lim 
jarayonini yangi bosqichga ko‗tardi, bu o‗z o‗rnida ta‘lim mazmunini, 
metod va shakllarini qayta ko‗rib chiqish, uni yangi bilim hamda 
1
Халеева И.И.
Основы теории обучения пониманию иноязычной речи (подготовка 
переводчиков): Моногр.– М.: Высш. школа, 1989.–C.199.
2
Гальскова Н.Д.
Еще раз о лингводидактике / Н.Д. Гальскова // Иностранные языки в школе. 
2008. - № 8. - С. 8-9.
3
Тил системаси ва ҳозирги замон лингводидактикаси. Республика илмий-амалий анжумани 
материаллари (Самарқанд шаҳри, 2011 йил, 25-26 март). – Самарқанд: СамДЧТИ нашри, 
2011. – 270 б.

---

187 
ko‗nikmalar bilan yanada boyitish zaruriyatini tug‗dirdi. Hozirgi vaqtda 
oliy ta‘lim muassasalarida yangi pedagogik texnologiyalarning ilmiy 
asoslarini yaratish, ularni tasniflash, metodik ahamiyatini belgilash, ta‘lim 
jarayoniga tatbiq etish kabi dolzarb muammolar ustida ish olib 
borilmoqda. 
Ilg‗or 
pedagogik 
texnologiyalarning 
kompyuter 
texnologiyalari bilan uyg‗unlashtirib tashkil etilishi va shu asosda 
multimedia darslarining yaratilishi asosiy yo‗nalishga aylanib qolmoqda. 
Til o‗rganishning yana bir muhim usullaridan biri kompyuter 
texnologiyalari yordamida amalga oshiriladi. Fan-texnika rivoji natijasida 
til o‗rgatish uchun maxsus kompyuter dasturlari yaratildi. Ularda fe‘llar, 
zamonlar, modal fe‘llar tavsifi va zaruriy gap qoliplari keltirilgan‖.
1
Zamonaviy ta‘lim texnologiyasida til o‗rgatuvchi kompyuter dasturlari 
muhim o‗rin tutadi. Bu dasturlarning ayrimlari elektron o‗qituvchi bilan 
ta‘minlangan. 
O‗qituvchi lingvistik avtomatlardan foydalanishda ikki xil yondashuv 
mavjud: 
1)
bixevioristik yondashuv – mavjud an‘anaviy o‗qitish tizimining 
barcha 
jabhalarini 
e‘tiborga 
oluvchi 
o‗qitish 
mexanizmlari, 
grammatikaning ma‘lum bolimi tugagandan so‗ng uni topshiriqlar asosida 
baholash, shuningdek, leksik minimumlar bo‗yicha bilimni nazorat 
qilishga yo‗naltirilgan dasturiy ta‘minotga asoslangan o‗qitish tizimi. 
Bunda bixeviorizmning