Alisher navoiy nom idagi samarqand davlat um versiteti a bdu r ash id a b d u r a h m o n o V

О ninchi afsona:
Siyovushning tuhmatga uchrashi va Afrosiyob tomonidan 
o ‘l diri li shi.
S iy o v u s h n i K a y k o v u s a s k a r l a r i T u r o n
chegarasidagi o ‘rm onlardan topib olgan g o ‘zal bir qizdan 
tu g 'ilg an (aftidan, bu qiz qadimgi yunon afsonalaridagi 
o 'r m o n m a ’b u d asm in g d a s tla b k i o b razi b o ‘lsa kerak). 
Siyovush dunyoga kelishi bilanoq (onasi uni tug ‘ishi paytida 
o i a d i ) ham m ani o ‘zining beqiyos g o ‘zalligi bilan maftun 
etadi. O 'gay onasinmg shahvoniy hirsini rad etgani uchun 
n o h aq ayblangan Siyovush o ‘t sinovidan o ‘tishi, y a ’ni oltin 
dubulg‘a kiyib, qora otda katta alanga ustidan sakrab 
0
‘tishi 
kerak edi. U o 'tn i yengib, o ‘z nomusini qay tad an tiklab 
o la d i h a m d a T u r o n g a y u r is h q ila d i. U r u s h ta m o m
b o 'lg a n d a n keyin Siyovush T u r o n podshosi A frosiyob 
h u z u r i g a b o r a d i h a m d a u n in g q iz ig a u y la n a d i.
Qaynotasidan sovg'a sifatida T u ro n yerlarining bir qismini 
olib, bu jo y d a K a n g d iz y o k i K an g i S iy o v a h s h nom li 
h a s h a m a tli q asr s h a h a r q u ra d i. Lekin y a n a tu h m a tg a
uchrab, Afrosiyob yuborgan qotillar tom onidan o ‘ldiriladi. 
U n in g o ‘g ‘li (« A v esto » b o ‘yich a n a b ira s i 
q iz in in g
Afrosiyobning ukasi A greratdan b o ig a n o ‘g ‘li, aftidan bu
228

---

variant ancha eski, matriarxat bosqichiga oid b o i s a kerak) 
Kayxisrav xiyonatchi bobosini tor-m or keltirib, ariylarning 
yerlarini b irla s h tira d i va X o r a z m riv o y a tla rig a k o 'r a ,
b ir in c h i X o r a z m s u lo la s i g a aso s s o lg a n ( S .T o ls to v . 
«Qadimgi X orazm madaniyatini izlab»).
О "n birinchi afsona:
A frosiyob q o ‘r g ‘oni u stida b ay ram . 
T u r o n s h o h i 
Afrosiyob R u stam va Kayxisravning h u ju m id an qochib, 
o 'z in i s a q la s h u c h u n j u d a k a t t a q o ‘r g ‘o n q u r d ir a d i . 
Q o ‘r g ‘on q o r o n g ‘u, u n g a n u r tu s h m a s edi. Kayxisrav 
G e r s h a s p n i n g q a b r i d a n y o n d i r i b o lg a n o lo v b il a n
q o ‘r g ‘onni vayron qiladi. Afrosiyob yana qochadi. S o 'n gra 
q o ‘r g ‘o n o ‘r n i d a k a t t a g u lx a n y o q i l a d i . O d a m l a r
t o ' p l a n i s h i b , K a y x is r a v n i m a d h e t u v c h i q o ‘s h i q l a r
a y tis h a d i. U s h b u q o 's h i q l a r d a n b ir in in g 10 m isra lik
parchasi yetib kelgan.