Alisher navoiy nom idagi samarqand davlat um versiteti a bdu r ash id a b d u r a h m o n o V

qutanga 7, o ‘g‘uzlarga 5 marta yurish qildi.
T o sh b itik d a ifo d alan gan bunday tasvirlar xotira-
memuar b o ‘lib, ular asarda epik bayonni, syujetni hosil
qiladi. T o ‘nyuquq bitigining boshqa toshbitiklardan o'ziga
xos tomoni shundaki, unda yig‘i-yo‘qlov ruhi sezilmaydi,
aksincha, asam ing butun mazmuni qahramonlik tasviri
asosida qurilgan. T o'nyuquq - jasoratli, o ‘z xoqoni va
mamlakati sharafi uchun kurashgan dono sarkardadir.
Bitikda real hayotiy voqealar bilan mifologik tasavvurlar
uyg‘un holatda tasvirlanadi. M ifologik tasavvur hayotiy
voqealarni rivojlantirishga xizmat qiladi. Tangri xoqonlikka
xon berishi, lekin xalq unga itoat etmay, bosh-boshdoq
b o ‘lishi, shu sababli Tangri ularni q arg‘ashi, nihoyat
T o ‘nyuquq Tangrining g'azabini anglashi, Tangri bilim va
madad bergani uchun xalqni birlashtirib, ulkan davlatni
qayta tiklashi mifologik tasavvur natijasi hisoblanadi.
To'nyuquq bitigini turkiy yozma adabiyotdagi dastlabki
qahramonlik dostonlari namunasi, deb hisoblashga asoslar
bar. Unda raavzu, syujet. obrazlar tizimi, tasviriy vositalar
m ahorat bilan yaratilgan. Shuningdek, asar o ‘ziga xos
kom pozitsion qurilishga ega.
278

---

Kul 
tegin bitigi. 
Bitik turk xoqoni Eltarish xoqonning
kichik o ‘g ‘li Kul tegin qabriga q o‘yilgan. Kul tegin 731-yilda
vafot etgan bo'lib, tosh 732-yilda o ‘matilgan. Bitiktoshdagi
vo q eala r Kul teginning ak asi B ilga xo q on (asli ism i
M o ‘g ‘iliyon) tilidan hikoya qilingan. Asar Kul teginning
jiyani Yo'llug* tegin qalamiga mansub. Asar ikki qismdan
iborat, birinchi kichik yozuv - 110, ikkinchi katta yozuv 428