Alisher Navoiy 1 library ziyonet uz

Majol i s  un-Nafoi s  (II -  qism) 
Alisher Navoiy 
 
43 
library.ziyonet.uz/ 
 
dsvoni», «Gʻazallar devoni», «Xamsa» dostonlari mashhurdir. 
 
31. «Zul-bahrayn» — Ikki bahrli. «Zul-qofiyatayn» — Ikki qofiyali. 
 
32. Tarj.: Koʻz va dil tufayli tuproq badanim oʻt va suv ichidadir. Koʻz bilan koʻrgil va 
dil bilan rahm qilgil, ishim xarobdir. 
 
33. Tarj.: Ey toʻgʻri yuruvchi taqdir kamoning oʻqdek; Sening oʻqdoningga bezakli 
osmon qoplon dumidekdir. 
 
34. Tarj.: Koʻrshapalak feruza rang gunbazdan gunbaz feruzasiga qarab ketdi. 
 
35. Toun marazi — vabo kasali. 
 
36. Tarj.: Vabo olovi qahridan tuprogʻi mushkdan ham xushboʻyroq boʻlgan Astrobod 
birdaniga xarob boʻldi. U yerda yoshu qaridan hech kim qolmadi, chunki «oʻrmonga oʻt 
tushsa hoʻl va quruq barobar yonadi». 
 
37. Ashraf—Abu Ali Husayn ibni Hasan Marogʻiy. Darvesh Hasan Xiyoboniy (tugʻ, 
noma’lum — vaf. 1460) nomi bilan tanilgan. 1436—1440 yillar mobaynida «Xamsa» 
an’anasini davom ettirgan. «Minhoj ul-abror» (Taqvodorlarning yorugʻ yoʻli), «Riyoz ul 
oshiqayn» (Ikki oshiqning mashaqqatlari), «Shirnn va Xusrav», «Ishqnoma» yoki «Layli 
va Majnun», «Haft avrang» (Yetti taxt) va «Zafarnoma» nomli «Xamsa» tarkibidagi 
dostonlarni yozgan. Shoirning toʻrtta she’rlar devoni va «Sad pandi Ali» (Alining yuz 
pandi) nomli Hazrat Aln hikmatlarining tarjimasi boʻlgan manzumasi ham mavjud. 
Aftidan bu oxirgi asari Navoiyning «Nazm ul-javohir» nomli asariga oʻxshash koʻrinadi. 
Navoiy «Nasoyim ul-muhabbat» asarida Ashraf haqida yozadi va Hirotda boʻlganini 
ta’kidlaydi. Shoir «Xamsa» ustida uzoq yillar mehnat qilgani va nihoyat uni tugallashga 
noil boʻlgani xususida Navoiy Ashrafning quyidagi baytini keltiradi: 
 
Az sharafi vasli tu Ashraf shudem, 
 
Davlati mo bud musharraf shudem. 
 
(Tarj. Sening vasling sharafi bilan Ashraf (ya’ni, sharafli) boʻldik, bu biz uchun davlat 
edi musharraf boʻldik). 
 
38. Tarj.: Bilimda ilgʻor boʻlgan shaxs qoshida gunohkorni oʻldirishdan gunohni kechish 
afzalroqdir. 
 
39. Tarj.: Oʻqning choʻpi boʻlishni istayman, toki sen ba’zi-ba’zida holimga koʻz uchi 
bilan qaragaysan. Bu yerda shoir oʻq tortganda, koʻz qiri bilan nishonga boqishi kabi 

---