Alisher Navoiy 1 library ziyonet uz

Majol i s  un-Nafoi s  (II -  qism) 
Alisher Navoiy 
 
41 
library.ziyonet.uz/ 
 
18. Tarj.: Chalgʻuchi tarona chal, soqiy may tutgil, kimki, «may harom» degan boʻlsa, 
uning qoni haloldir. 
 
19. Tarj.: Meni rindlik olamida rasvolikning nishonasi qilding, dilimni olib, jonimni yuz 
nadomatga qoʻyding. 
 
20. Muammo — arabcha: yashiringan, berkitilgan, demakdir. Muammo Sharq 
she’riyatida kichik lirik janr turlaridan biri. Misra’, bir-ikki baytda (ba’zan jumla, ibora 
yoxud bir soʻz ham boʻlishi mumkin) ism yoki biror soʻz yashiringan boʻladi. 
Muammoda esa unga murakkab imo-ishoralar boʻladi. Muammoni maxsus qoidalarga 
asosan (unga ramz, imo, kinoya, oʻxshatish, soʻz oʻyini, arab alifbosidagi harflar 
nuqtalarini almashtirish, soʻzlarning boshqa tillardagi sinonimlarini topish, teskari 
aylantirish yoki «abjad» hisobi (harflarning raqam ma’nolari) va h. k. yoʻllar bilan topib 
olish, yechish kerak boʻladi. Muammoni tuzish va uni yechish qoidalariga bagʻishlangan 
maxsus risolalar ham yaratilgan. Ayniqsa, XV asrda muammo keng tarqalgan edi. Jomiy 
va Navoiy ham muammo haqida risolalar yozganlar. 
 
Bu muammoda «Ahmad Mirak» ismi yashiringan. Asliyatda shunday yoziladi. 
 
Tarj.: Men may istamayman, uni berma va tutma. Sa’dni yor koʻchasi boshigʻa eltib qoʻy. 
 
Birinchi misra’ning yana shunday mazmuni bor: soʻz avvalidagi [harf] menda yoʻq. 
 
Agar dan olib tashlasak, qoladi. Uning raqam ma’nosi 10, harflarda yoziladi. Bu ikki 
harfning raqam yigʻindisi boʻladi. 9 raqami yana birikuvidan hosil boʻladi. Shunday qilib, 
«may» soʻzidan «ah» boʻgʻimini chiqardik. ni — «mad»ni ol, degan ishoraga binoan 
«Ah»ga «mad»ni qoʻshsak «Ahmad» chiqadi. dan «mi» olinadi. Yuqoridagidek ikkinchi 
misradan «Sa’dni qoldirib «ro»ni, ya’ni «r» harfini qoʻy soʻzining avvaliga, ya’ni, 
birinchi harfi oldiga olib borib qoʻyiladi va «Mirak» hosil boʻladi. Natijada koʻrsatilgan 
muammo yechimi «Ahmad Mirak» ismi chiqadi. 
 
Koʻrinadiki, muammoni yechish arab alifbosiga asoslanadi va uni tarjimasini berish bilan 
maqsad hosil boʻlmaydi. Shuning uchun muammolarni arab alifbosida berdik va tarjima 
qilmadik. 
 
21. Tarj.: Men yomonlik qildim, uzr aytish gunohdan yomonroq. 
 
Chunki bunda uchga buzilgan da’va bor: borlik, kuch va quvvat. Keyingi misra’ arabcha 
boʻlib, kuch bilan quvvat esa xudodan boshqa hech kimda yoʻq. 
 
22. «Maqsadi aqso»— eng soʻnggi maqsad. 
 

---