Alisher Navoiy 1 library ziyonet uz

Majol i s  un-Nafoi s  (II -  qism) 
Alisher Navoiy 
 
39 
library.ziyonet.uz/ 
 
A
VVALGI 
M
AJLIS
 
1. Amir Qosim Anvor — Shoh Qosim Anvor Tabreziy (1346, Tabrez—1433, Jom). Arab 
va yunon, fors va turkiy tillarni yaxshi bilgan hamda shu tillarda she’rlar yozgan. 
Umrining aksar qismini Hirotda kechirgan. Samarqandda ham yashagan. 
 
Shoirnnng toʻla kulliyoti 1959 y. Tehronda nashr qilingan, unda gʻazallar devoni, «Anis 
ul-oshiqin» (Oshiqlar doʻsti) nomli masnaviysi, «Tavajjuhnoma» (Ollohga intilganlar 
haqida asar), «Voqiai Hirot» (Hirot voqialari), «Risolai vujud» (Borliq haqida risola), 
«Makotib» (Maktublar), «Savolu javob» va boshqa asarlari oʻrin olgan. 
 
Qosim Anvor tasavvuf adabiyotining yirik namoyandasi sifatida mashhur. U, ayniqsa, 
Jaloliddin Rumiyga ergashgan. Shuningdek, Qosim Anvor asarlarida ijtimoiy-siyosiy va 
axloqiy masalalar ham ilgari suriladi. Navoiy «Nasoyim ul-muhabbat» asarida ham bu 
shoir haqida ancha mufassal ma’lumot beradi. 
 
2. «Quddisa sirrihu» — arabcha: sirri muqaddas boʻlgʻay, degan ma’noni anglatadi va 
vafot etganlar haqida aytiladigan duo hisoblanadi. 
 
3. Valoyat ahli — valiy, avliyo odamlar. 
 
4. Haqoyiq va maorif — ishqi haqiqiy va ma’rifat mazmunida yozuvchilar. 
 
5. Sadriddin Ardabiliy — XIV asrdagi mashhur tasavvuf shayxlaridan. 
 
6. «Anis ul-oshiqin» — Oshiqlarning doʻsti demakdir. Qosim Anvorning asari. 
 
7. Tarje’ — qaytarish, takrorlashni anglatadi. She’rda takrorlanuvchi band boʻlib, bunda 
shoir vazni bir, qofiyasi boshqa boʻlgan bir necha band she’rning har bandi soʻngida bir 
baytni takrorlab keltiradi. Takrorlangan bayt har band oxiridagi bayt bilan bogʻlanib 
borishi shart hisoblanadi. 
 
8. Baytning tarjimasi (bundan keyin «tarj.:» deb berib boramiz): Ollohga shukrki, sening 
ikki jahon mulkiga sarmoya boʻlgan ishqing mening yuragim va jonimdadir. 
 
9. Tarj.: Rindmiz, oshiqmiz, jahon oʻrtovchilar va yoqavayronlarmiz. Sening gʻaming 
turganda dunyo gʻamini chekishdan ne foyda?! 
 
Bu baytdagi «rind» soʻzinnng ta’rifi «Gʻiyos ul-lugʻat»da: «Rind—shariat qoidalarini 
johillik yuzasidan emas, ongli suratda inkor qiluvchi odam», deb beriladi. Tasavvuf 
istilohotida «rind» barcha boylik, lavozim, zohiriy iltifotu mulozimatlardan oʻzini yiroq 
tashlab, olam va odamning eng yuksalgan poyasida oʻzini ozod sezuvchi hur fikrli 

---