Alisher Navoiy 1 library ziyonet uz

Majol i s  un-Nafoi s  (II -  qism) 
Alisher Navoiy 
 
35 
library.ziyonet.uz/ 
 
bu-kim, ul hazratning ham latif tab’larigʻa xush kelib, ta’rifda muboligʻa qilgʻuvsilardur. 
Banda koʻp shaaf bila aytqon uchun filjumla tabassum qilib, inbisot izhori qildilar. 
Ammo koʻp iltifot voqe’ boʻlmadi. Soʻnggʻi kun andoq ma’lum boʻldikim, ul hazratning 
muborak tab’larigʻa Mir Xusravning bu xayolida e’tiroze yuzlangan ermish boʻlgʻay, 
yana hayrat dast berdikim, Mir Xusravning bu xayoligʻa jame’ tab’ ahli ta’rif va 
tahsindin oʻzga hech nima zohir qilmadilar, oyo, ul hazrat ne e’tiroz qilib erkinlar. Oliy 
majlisda yer oʻpub, arz qildimkim, ul e’tirozni guharbor alfozdin eshitmak muroddur. 
Dedilarkim, ul e’tirozbudurkim, ul yogʻin qatrasi yuqoridin quyi inib keladur, 
muqarrardurkim, rishtasigʻa dagʻi hamul holdur. Rishtaikim, mayli quyi boʻlgʻay, aning 
madadi bila yiqiladurgʻon oʻzin asramogʻi maholdur. Ul hazrat bu e’tirozni naql qilgʻoch, 
faqir bildimkim, men va har kishi hamkim, bu ma’nini eshitib, tahsin qilibdurbiz —
barcha gʻalat qilgʻon ermishbiz. Quloq tutub oʻz nuqsi tab’imgʻa mu’tarif boʻldim. Andin 
soʻng ul hazrat dedilarki, bu bayt andoq boʻlubturki, e’tiroz mahalli yoʻqturkim; 
Za’fdin kulbamda qoʻpmoq istasam aylar madad, 
Ankabute rishta osqon boʻlsa har devorgʻa. 
Umid ulkim, mundoq sof tab’ kuzgusiga hargiz davron havodisidin gʻubore oʻlturmagʻay 
va mundoq ravshan zehn sham’in hargiz navoyibi sarsari oʻchurmagay. 
Uljumladin budurki, Mavlono Qabuliy degan kichik yoshlik yigit Qunduz va Hisor 
tarafidin kelib erdi, tab’i turkiy va forsiy nazmgʻa muloyim erdi. Oliy majlisqa musharraf 
boʻlub, podshohona tahsin va ehsongʻa ham sarafrozboʻlub erdi. Bir kun bir turkiy 
gʻazalki, matlai budurkim: 
Na’l kestim dardi afzun boʻldiyu kam boʻlmadi, 
Dogʻ qoʻydum soʻzi kam boʻlgʻay debon, ham boʻlmadi 
aytib kelib erdikim, yuqori arz qilgʻay. Faqirgʻa berdikim, tegrasida evrulgaymen va 
xotirgʻa kelganni anga aytqaymen. Chun oʻqudum «ham boʻlmadi», qofiyasini yaxshi 
aytmaydur erdi. Derdimkim, yaxshi qofiyasi budur, mundin yaxshiroq bogʻlasang boʻlur 
erdi. Ul dedikim, men xili tashvish torttim, yaxshi bogʻlay olmadim. Albatta, bu qofiyani 
siz bogʻlang. Chun mubolagʻa qildi, faqir ul qofiyani bogʻladim, bu nav’kim: 
Sarv moyil boʻldikim, oʻpgay ayogʻing tufrogʻin, 
Yoʻqsa har soat sabo tahrikidin xam boʻlmadi. 
Alqissa, Qabuliy bu she’rni bitib navvobdin birining vositasi bila Oliy majlisqa 
yetkurubdur. Ul hazrat oʻqugʻondin soʻngra debturlarki, ikkinchi bayti aning nazmining 
rangi emas, xayolgʻa andoq kelurkim, falon muyi aning bu she’rida aytmish boʻlgʻay. 
 
Faqirni tilab bu bobda takallum qildilarki, — bu baytni oyo ulmu aytib erkin, yo birovmu 

---