Alisher Navoiy 1 library ziyonet uz

Majol i s  un-Nafoi s  (II -  qism) 
Alisher Navoiy 
 
34 
library.ziyonet.uz/ 
 
Majnunni ishq tariyqida oʻziga oʻxshatmoq va devonaligʻ rasmin anga oʻrgatmak kamoli 
oshiqliqqa va devonaliqqa doldur va ishq va junun ahligʻa bu nav’ bas bul’ajab holdur: 
Ishq aro Majnunni dermenkim, oʻzumga oʻxshatay, 
Hushini zoyil qilib, devonaligʻni oʻrgatay. 
Parivashining tufuliyat jihatidin yorligʻ bilmasin va aning shavqidin shaydo koʻngli 
hushyorligʻ bilmasin zohir qilib, dard ahli qoshida oʻz dardi dilin aytibdur: 
Ul parivash tifl, vahkim, yorligʻ bilmas netay, 
Shavqidin shaydo koʻngul hushyorligʻ bilmas netay. 
Ul olam ahli sultoni himmati qoshida baski sultonligʻi muhaqqir koʻrinur va faqirni 
filhaqiqat saltanatqa tarjih qilur, bu baytdakim, haqiqat ma’nisi majoz suratida ado 
topibdur. Umid ulkim, ul hazratning tariyqida ham necha majozi boʻlsa haqiqatda 
mubaddal boʻlgʻay va majoz ahligʻa ehson va haqiqat ahliga mustahsan voqe’ boʻlubtur: 
Kim gadoying boʻlsa olamdin kechib, ey dilrabo, 
Faqr ahli ichra ul sultoni olamdur bukun. 
Xilvat
(13)
. Olam ahligʻa andoqki, majlis boʻlur, majlis ahli hasratidin tab’gʻa kalol va 
zehngʻa malol yuzlangandin soʻngra har toifa oʻz xurdi holigʻa koʻra maxsuslari bila 
xilvat ixtiyor qilurlar. Chun «Majolis unnafois»ning yetti majlisni tab’ ahli gʻavgʻosi va 
nazm xayli alolosi bila oʻtkarildi. Sekkizinchi majlis Sultoni Sohibqiron majlisidurki, ani 
andoqki, haqidur bayon qilmoq mumkin ermas va ul da’vogʻa aqlkim, munsif hakamdur, 
ruxsat bermas. Nechukkim, boʻlsa shikasta va basta va ba’zi parishon va ba’zi payvasta 
ado topti. Emdi xilvatda dagʻi bir-ikki naql ul hazratning gʻayri nazm latoyifidin ham 
bitilsa va bir-ikki soʻz sharh etilsa yiroq boʻlmagʻay. 
 
Uljumladin — Mavlono Lutfiy (alayha rahma)ki, oʻz zamonida Xuroson mulkida turkiy 
va forsiyda malik ul kalom erdi, bir kun bahor ayyomidakim bulug oshiq koʻzidek 
ashkbor va ul ashk qatarotidin har biri: ma’shuq va’dasidek bir mavhum tor oshkor qilur 
erdi, bu faqirgʻa yoʻluqti va dedikim, bu yogʻin torlari maxsus boʻladur, Mir Xusrav 
(alayha rahma) hinducha ash’orida bir ajib-gʻarib ma’ni aytibdur va ul budurkim: 
mahbub bahor ayyomida bir yon boradurmish boʻlgʻay va yogʻin jihatidin yer balchiq 
boʻlmish boʻlgʻay va aning. ayoqi balchigʻdin toyib yiqilur chogʻida gʻoyat nozuklugidin 
yogʻin rishtasin madadi bila tutub qoʻpmish boʻlgʻay. Bu faqir bu ma’nini eshitgach, 
xushhol boʻlub, Mir Xusravning bu daqiq xayoligʻa ofarinlar oʻqudum va tab’ ahlidin 
yogʻin taqribi bila harkim qoshida bu soʻz naql qilildi. Manga yuzlangan xushvaqtligʻ 
anga ham yuzlanib, Mir Xusravning ta’rifida beixtiyor boʻldi. Bir kun ham mazkur 
boʻlgʻon taqrib bila Sultoni sohibqiron Oliy majlislarida banda bu soʻzni arz qildimkim, 
bir kun Mavlono Lutfiy Mir Xusravdin bu nav’ gʻarib ma’ni naql qildi, deb. Xayolimda 

---