Alisher Navoiy 1 library ziyonet uz

Majol i s  un-Nafoi s  (II -  qism) 
Alisher Navoiy 
 
37 
library.ziyonet.uz/ 
 
Har ishda Hah panohi oʻlsun, yo rab.

 
I
ZOH 
V
A 
T
ARJIMALAR
 
M
UQADDIMA
 
1. «Va durudi noma’dud ul xulosai ma’dum va mavjudgʻakim» mavjud boʻlgan va 
boʻlmagan narsalarning yaratuvchisiga sanoqsiz maqtov va duolar boʻlgʻay, demakdir. 
 
2. «Maliki allom» — Olloh koʻzda tutiladi. 
 
3. Qur’oni karimning nozil boʻlishi haqida soʻz ketmoqda. 
 
4. Jabroil — Islomdagi toʻrt farishtadan biri. Xudo bilan paygʻambar oʻrtasida elchilik 
qilgan farishta. Muhammad paygʻambarga Qur’on shu farishta orqali nozil boʻlgan. 
 
5. «Xayr ul-anom alayhissalavotu vassalam» — arabcha: odamlarning yaxshisi, unga 
salom va duolar boʻlsin demakdir. Bu ibora Muhammad paygʻambar nomiga qoʻshib 
yoki uni nazarda tutib aytiladi. 
 
6. Abdurahmon Jomiy (1414 Jom, — 1492 Hirot) — fors-tojik adabiyotining koʻrkamli 
namoyandasi, shoir, mutafakkir va olimdir. Alisher Navoiy 1476—1477 yillarda Jomiyni 
oʻziga pir qilib oladi va uning hayoti oxirigacha oralaridagi samimiy doʻstlikka sadoqatni 
saqlagan. «Jomiy va Navoiy» majmuasining noshiri mashhur matnshunos olim Porso 
Shamsiyev shu majmua muqaddimasida yozgan edilar: «Chin insoniy xislatlardan sabot, 
matonat, gʻayrat, tolmas mehnatkashlik bu ikki doʻstning mushtarak xususiyatlari boʻlib 
qoldi. Bu mushtarak xususiyat bulardagi buyuk ijodiy kuch va mahoratning deyarli bir 
mezonda borganligida koʻrinadi. Jomiy biror asar yozsa, birinchi galda Navoiyga taqdim 
etar, kerak miqdorda isloh etishni, kamchilik va nuqsonlarni koʻrsatib berishni talab etar 
edi. Navoiy Jomiyni oʻziga madadkor, qiynalganida mushkullarini hal qiluvchi va 
ishlarga ragʻbatlantiruvchi ulugʻ homiy va murabbiy deb bilar edi». (P.Shamsiyev. Ulugʻ 
doʻstlik lavhalaridan. Jomiy va Navoiy (toʻplam). Toshkent, «Fan», 1966.). 
 
Bu ikki ulugʻ siymolar bir-birlarining tashabbuslari bilan asarlar yozar, bir birlariga oʻz 
asarlarida madhiyalar bitar edilar. Alisher Navoiy Jomiy haqida uning vafotidan keyin 
maxsus «Hamsat ul-mutahayyirin» (Hayratlanganlar beshligi) asarini yozgan. 
 
7. «Madda zilli va irshodahu» — arabcha: Olloh uning soyasi va toʻgʻri yoʻlini 
uzaytirsin, demakdir. 
 
8. «Bahoriston» — Jomiyning 1487 yilda Sa’diy Sheroziyning mashhur «Guliston» asari 
payravligida yozgan axloqiy va tarbiyaviy mazmundagi asari. Jomiy oʻz oʻgʻli 
Ziyovuddin Yusufga darslik tarzida yaratgan. «Bahoriston» muqaddima va 8 bob 

---