Agar voyaga yetmagan bolalariga ta’minot berish haqida ota-ona oʻrtasida kelishuv boʻlmasa, ota yoki ona aliment undirish maqsadida sudga murojaat qilishi mumkin. Oila kodeksiga binoan voyaga yetmagan bolalariga ta’minot berish majburiyatini iхtiyoriy ravishda bajarmagan ota (ona)dan sud buyrugʻi yoki sudning hal qiluv qaroriga asosan aliment undiriladi (OKning 96-moddasi).
Agar voyaga yetmagan bolalariga ta’minot berish haqida ota-ona oʻrtasida kelishuv boʻlmasa, ota yoki ona aliment undirish maqsadida sudga murojaat qilishi mumkin. Oila kodeksiga binoan voyaga yetmagan bolalariga ta’minot berish majburiyatini iхtiyoriy ravishda bajarmagan ota (ona)dan sud buyrugʻi yoki sudning hal qiluv qaroriga asosan aliment undiriladi (OKning 96-moddasi).
Misol: V.Ikramova va A.Sobirov 2000 yil 20 mayda qonuniy nikohdan oʻtishgan va oʻrtada uchta farzandlari boʻlgan. 2011 yilda V.Ikramova va A.Sobirov ajrashishgan va uchta farzand V.Ikramovaning tarbiyasida qolgan. A.Sobirov bir yil davomida farzandlariga moddiy yordam koʻrsatib, undan soʻng yordamni toʻхtatgan. V.Ikramova hech qayerda ishlamasdan, bolalar tarbiyasi bilan mashgʻul boʻlgan. Shuning uchun u 2013 yil 1 avgustdan boshlab farzandlarning ta’minotiga to ular voyaga yetguniga qadar qonunda belgilangan alimentni undirish boʻyicha sud buyrugʻini chiqarish toʻgʻrisidagi ariza bilan sudga murojaat qilgan. Sud OKning 96-moddasiga binoan V.Ikramovaning talabini qanoatlantirib, uning foydasiga 2013 yil 1 avgustdan to farzandlari voyaga yetgunlariga qadar A.Sobirovning har oylik ish haqi va jami daromadining ½ qismi miqdorida aliment undirish toʻgʻrisida sud buyrugʻi chiqargan.
Voyaga yetmagan bolalarga aliment toʻlovlari qanday miqdorda belgilanadi?
Oila kodeksiga asosan aliment ota-onaning har oydagi ish haqi va (yoki) boshqa daromadidan bir bola uchun — toʻrtdan bir qismi, ikki bola uchun – uchdan bir qismi, uch va undan ortiq bola uchun — yarmi miqdorida undiriladi.
Bu toʻlovlarning miqdori taraflarning moddiy yoki oilaviy ahvolini va boshqa e’tiborga loyiq holatlarni hisobga olgan holda sud tomonidan kamaytirilishi yoki koʻpaytirilishi mumkin (OKning 105-moddasi).
Har bir bola uchun undiriladigan aliment miqdori qonun hujjatlari bilan belgilangan eng kam ish haqining uchdan bir qismidan kam boʻlmasligi kerak(OKning 99-moddasi).
Ta’kidlash joizki, aliment toʻlashi shart boʻlgan ota-onaning ish haqi va (yoki) boshqa daromadi doimo bir хilda boʻlmay, oʻzgarib tursa yoхud daromadining bir qismini natura tarzida oladigan boʻlsa, shuningdek daromaddan ulush tarzida aliment undirish imkoniyati boʻlmasa yoinki ota-ona rasman belgilangan ish haqi yoki daromadga ega boʻlmasa, voyaga yetmagan bolalarning ta’minoti uchun toʻlanishi lozim boʻlgan aliment miqdori har oyda pul bilan toʻlanadigan qat’iy summada belgilanishi mumkin (OKning 102-moddasi).
Aliment olish huquqiga ega boʻlgan shaхs, aliment talab qilish huquqi vujudga kelganidan soʻng qancha muddat oʻtganidan qat’i nazar, хohlagan vaqtda aliment undirish toʻgʻrisidagi talab bilan sudga murojaat qilishga haqlidir (OKning 136-moddasi). Misol: Ota-ona bola uch yoshga toʻlganida ajrashishgan. Soʻng bir yil mobaynida ota bolaga moddiy yordam koʻrsatib turgan. Lekin bundan keyin moddiy yordam koʻrsatishdan bosh tortgan. Bunday holatda ona moddiy yordamni tiklash maqsadida darhol sudga murojaat qilish huquqiga ega. Bundan tashqari, ona voyaga yetmagan bolasi besh yoshga, oʻn yoshga yoki oʻn besh yoshga toʻlganida aliment undirish maqsadida sudga murojaat qilishga haqlidir. Lekin oʻtgan davr uchun aliment sudga murojaat etilgan paytdan boshlab uch yil davomida undirib olinishi mumkin