Algebraik amalga nisbatan neytral, yutuvchi va simmetrik elementlar Rеjа


-ta’rif. Agar G gruppadagi  algebraik amal kommutativ bo’lsa, uni kommutativ gruppa



Download 80,07 Kb.
bet6/13
Sana31.12.2021
Hajmi80,07 Kb.
#227422
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bog'liq
Algebraik amalga nisbatan neytral, yutuvchi va simmetrik element

2-ta’rif. Agar G gruppadagi  algebraik amal kommutativ bo’lsa, uni kommutativ gruppa deb ataladi.

Yuqoridagi misolda qo’shish amali kommutativ, chunki a+b=b+a (a,bZ). Demak, Z to’plam qo’shish amaliga nisbatan kommutativ gruppa ham ekan.

Komutativ gruppalarada amal + belgisi orqali yoziladi va uni qo’shish amali deyiladi, neytral element 0 bilan belgilanadi va uni nol deb ataladi, a ga simmetrik element esa - a orqali belgilanadi va uni qarama-qarshi element deb ataladi. Yana bundan tashqari, kommutativ gruppalarada amal belgisi orqali yoziladi va uni ko’paytirish amali deyiladi. Bunda neytral element 1 bilan belgilanadi va uni bir deb ataladi, a ga simmetrik element orqali belgilanib, uni a ga teskari element deb ataladi.

2-misol. Musbat haqiqiy sonlar to’plami R+ ko’paytirish amaliga nisbatan kommutativ gruppa tashkil qiladi. Chunki, a, b cR+ uchun, a.b=b.a, a(bc)=(ab)c tengliklar bajariladi. Bunda, ikki musbat haqiqiy sonlarning ko’paytmasi musbat haqiqiy son bo’ladi, neytral elementi rolini 1, simmetrik element rolini bajaradi.

3-Misol. Uch o’lchamli R3 fazoda vektorlar to’plami qo’shish amaliga nisbatan gruppa tashkil qiladi. Haqiqatdan, a=(a1, a2, a3) b=(b1, b2, b3) vektorlar yig’indisi a+b=(a1+b1, a2+b2, a3+b3) bo’lib, a+b=b+a ekani ko’rinib turibdi. Bu qo’shish amalining kommutativligini bildiradi. a, b, cR3 vektorlar uchun qo’shish amali assosiativlik xossasiga ega, ya’ni: (a+b)+c=a+(b+c). Haqiqiqatdan, (a+b)+c=(a1+b1, a2+b2,a3+b3)+(c1,c2,c3)=((a1+b1)+c1, (a2+b2)+c2, (a3+b3)+c3)= (a1+(b1+c1), a2+(b2+c2), a3+(b3+c3))=(a1, a2, a3)+(b1+c1, b2 + c2, b3+c3) =a+(b+c).

R3 da qo’shish amaliga nisbatan neytral element  bo’lib, u nol vektor deyiladi: =(0,0,0). a vektorga simmetrik vektor - a bo’lib, u qarama-qarshi vektor deyiladi:

-a=(-a1, -a2, -a3).


Download 80,07 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish