Aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti «Temir yo’l transportida axborot tizimlari» kafedrasi “Raqamli texnika va mikroprotsessorlar”

Qo’shimcha adabiyotlar.

1.www.Intel.cov

2.www.IBM.com

3.http// tashiit.uz.uch2.uz

4.Белоусов А.И., Емельянов В.А., Турцевич А.С. Основы схемотехники микроэлектронных устройств. – М.: Техносфера, 2012.

8 - MA’RUZA

DIOD - TRANZISTORLI MANTIQIY ELEMENTLARNING TURLI XIL KO’RINISHLARI
REJA

8.1.Diod mantiqiy ko’rinishlari.

8.2.Tranzistor mantiqiy ko’rinishlari..(31-34)

Tayanch suz va iboralar: mantiq elementlarini, mantiq diyod, mantiq tranzistor, mantiq diyot-tranzistor, YoKI mantiqiy elementi, VA mantiqiy elementi,Not mantiqiy elementi.

8.1.Diod mantiqiy ko’rinishlari

Mantiqiy operatsiyalarni bajarish va elektron vositalar yordamida mantiqiy muammolarni echish uchun mantiq elementlarini ixtiro qilinadi.

Ular diodlar, tranzistorlar va birlashgan elementlar (diod-tranzistorli) orqali ishlab chiqarilmoqda

Bu mantiq diyod mantiq (DL), tranzistor (TL) va diyot-tranzistor (DTL) deb ataladi..

Mantiq elementlarida maydon va bipolyar tranzistorlar ishlatiladi.

Oxirgi holatda afzaliyat n-p-n tipli qurilmalarga beriladi, ya`ni ular katta tezlikka ga ega.

8.1.1. OR (YOKI) mantiqiy elementi

OR (YOKI) mantiqiy element sxemasi 4.1a rasmda ko’rsatilgan.

Har bir kirishiga kuchlanish (birligi) yoki yo'qligi (nol) shaklida signal berilishi mumkin.

Har qanday diodlar da kuchlanish paydo bo'lsa - R rezistorda ham kuchlanish paydo bo'ladi.

8.1 – rasm.

OR (YOKI) elementlar bir necha mantiqiy kirishlardan bo'lishi mumkin

Agar bir nechta kirshlari foydalanish bo'lmasa, ular tashqi signallari oldini olish uchun yer (erga) ulangan bo'lishi kerak.

1b rasmda elektr sxemada element belgisi va 1v rasmda haqiqat jadvali ko'rsatilgan.

8.1.2. AND (VA) mantiqiy elementi

AND (VA) mantiqiy element sxemasi 8.2 – rasmda ko’rsatilgan.
Hech bo’lmaganda, bitta kirishga nolga teng signal berilgan bo’lsa, u holda dioddan tok o’ta boshlaydi.

Diodda kuchlanish nolga intiladi, chiqishda ham nol bo`ladi. Signal chiqishda faqat bir shart bilan paydo bo`lishi mumkin, hamma diodlar yopiq bo`lsa ya`ni hamma kirishlarda signal bo`ladi.

Qurilmaning chiqishdagi signal darajasini hisoblaymiz:

8.2 - rasm

8.2 b-rasmda – sxemaning ifodalanishi, в –haqiqiylik jadvali. .

8.1.3. Mantiqiy element NOT (EMAS)

NOT (EMAS)mantiqiy elementi tranzistorni ishlatadi (8.3-a rasm).
Kirishda musbat kuchlanish х=1 tranzistor ochiladi va kollekktorning kuchlanishi nolga intiladi.
Agar x=0 unda bazada musbat signal yo`q, tranzistor yopiq, tok kollektor orqali o`tmaydi va R qarshilikda kuchlanish yiqilishi yo`q, shunga asoslanib kollektorda E signali chiqadi.
8.3(b,c) - rasmda shartli ifodalanishi va haqiqiylik jadvali keltirilgan.