Ахборот тизимларини лойиҳалаш

Operatsiya – bitta ishchi о‗rinda bajariladigan elementar (bо‗linmaydigan) ish. 

Funksiya – aniqlangan belgilari bо‗yicha guruhlashtirilgan operatsiyalar tо‗plami. 

Bizness-jarayon  –  о‗zaro  bog‗langan  funksiyalar  tо‗plami  bо‗lib,  bajarilish 

davomida belgilangan resurslarni iste‘mol qiladi va iste‘molchi uchun ahamiyatli bо‗lgan 

mahsulot yaratadi (predmet, xizmat, ilmiy ochilishlar, g‗oya). 

Jarayon – bu biznes-jarayon bо‗lib, ba‘zi biznes-jarayonlarning strukturali elementi 

bо‗lib hisoblanadi va iste‘molchi uchun ahamiyatlidir. 

Biznes-model  –  jarayonlar  va  operatsiyalarni  strukturalashtirilgan  grafik  tavsifi 

bо‗lib,  korxonaning  mavjud  yoki  taxmin  qilinayotgan  ish  faoliyatini  tasvirlovchi 

ma‘lumotlar, hujjatlar, tashkiliy birliklar va boshqa obyektlar bilan bog‗liqdir. 

Qaralayotgan  sohani  strukturali  modellashtirishning  turlicha  usullari  mavjud  bо‗lib, 

ularning  orasida  funksional  yо‗naltirilgan  va  obyektli  yо‗naltirilgan  usullarni  alohida 

ta‘kidlash mumkin. 

Biznes-modellashtirish  jarayoni  turli  usullarda  amalga  oshirilishi  mumkin. 

Tashkilotning  turlicha  tasavvur  etilishi  bilan  bog‗liq  ravishda  usullarni  obyektli  va 

funksional (strukturali) turlarga bо‗linishi kelishib olingan. 

Obyektli  usullar  modellashtiriladigan  tashkilotni  о‗zaro  ta‘sirli  obyektlar  –  ishlab 

chiqarish  birligi  sifatida  qaraladi.  Obyekt  sezilarli  reallik  sifatida,  ya‘ni  predmet  yoki 

harakat  bо‗lib  aniqlanishi  mumkin.  Bunday  metodikani  qо‗llashdan  maqsad  tashkilotni 

tashkil  etuvchi  obyektlarni  ajratish  va  ularga  bajaruvchi  harakatlari  bо‗yicha  javobgarlik 

taqsimlashdan iborat. 

Funksional metodika, IDEF metodikalari orasidagi mashhurrog‗i bо‗lib, u tashkilotga 

kiruvchi  axborotlar  oqimini  chiquvchiga  aylantiradigan  funksiyalar  yig‗indisi  sifatida 

qaraydi.  Axborotlarni  о‗zgartirish  jarayoni  aniqlangan  resurslarni  sarflaydi.  Obyektli 

metodikadan  asosiy  farqi  funksiyalarni  о‗sha  ma‘lumotlardan  aniq  ajratish  bilan 

izohlanadi (ma‘lumotlarni qayta ishlash usullari). 

Biznes-modellashtirish  nuqtai-nazardan  qaraganda,  kо‗rsatilgan  yondoshishlarning 

har biri о‗zining afzalliklariga ega. Obyektli yondoshish о‗zgarishlarga anchagina turg‗un 

sistemani  qurish  imkonini  beradi,  tashkilotlarning  mavjud  strukturalariga  kо‗proq  mos 

keladi.  Funksional  modellashtirish  esa  tashkiliy  strukturani  о‗zgarishi  jarayonida  yoki 

umuman kuchsiz rasmiylashtirilgan holatlarida о‗zini yaxshi kо‗rsata oladi.