Agronomiya va biotexnologiya fakulteti

Oziqa moddalarni jo’xori tomonidan turli o’suv davrlarida o’zlashtirishi

O’suv davrlari	Umumiyga nisbatan o’zlashtirilgani, foiz			Biomassani umumiy hosilga nisbatan massasi, foiz
	N	P2O5	K2O
20 may – 20 iyun	2	1	4	1
20 iyun – 20 iyul	38	27	66	23
20 iyul – 19 avgust	48	46	30	46
19 avgust – 18 sentyabr	12	26	0	30

Keltirilgan jadval ma’lumotlariga ko’ra, jo’xori ikkinchi o’sish oyida 70 foiz kaliy, 40 foiz azot, 28 foiz fosforni o’zlashtirgani kuzatiladi. O’simlikni kaliydan

foydalanishi uni ro’vak chiqarishida, azot esa uni shakllanishida, fosfor bo’lsa, o’suv davrini oxirigacha o’zlashtirilishi ko’zatilgan. Kanop o’simligi o’sish davrini birinchi oyida azot va kaliyni tez sur’atlar bilan o’zlashtiradi. Azotning yutilishi nihollar unib chiqqandan so’ng uch haftagacha, kaliy bo’lsa besh haftagacha, kuchli davom etsada, vaholanki azotning o’zlashtirilishi o’simlik o’suv davrini oxirigacha davom etadi.

Qand lavlagi tomonidan oziq moddalardan foydalanishi o’suv davrida bir me’yorda ketmaydi. Nihollar unib chiqqandan so’ng, birinchi o’n kunlikda NPK ni bir-biriga nisbati 1,0:1,5:1,4 ga teng bo’lib, barglar jadal o’sgan va barg sathi rivojlangan davrga kelib may oyida NPK nisbati 1:2,5:3,0 ga teng bo’ladi ya’ni azot va kaliyni o’zlashtirilishi ortib boradi. Iyun oyiga kelib esa 1:3:3,5 ga, iyulda 1:4:4 nisbatga teng bo’ldi. Avgust oyida lavlagi ildizmevasi paydo bo’lgani uchun unda qand moddalari to’planadi va binobarin, oziqa moddalarni o’zlashtirishi uchun har xil o’g’itlarni qo’llashni taqozo qiladi. Shu bilan bir qatorda o’simlikni boshlang’ich o’sish davrida oziqlanishiga katta e’tibor berish kerak Chunki, bu davrda o’simlik ildizlari yaxshi rivojlanmagan bo’ladi, uni ustki qismlari esa tez o’sadi. Bu davrda o’simlik oziqa moddalardan kam foydalansa ham, lekin ularni muhitda kam bo’lishiga yoki eritmada ortib ketishiga juda ta’sirchan bo’ladilar. Undan tashqari, ildiz tarqalgan muhit atrofida oziqa moddalar yengil o’zlashtiruvchan shaklda bo’lishi va kaliyga nisbatan fosfor ko’p bo’lishi kerak Chunki, o’simlik rivojini boshlanish davrida bu oziqaga katta zaruriyat sezadi va uni tuproq eritmasida ko’p bo’lishini talab qiladi, bu sharoit mavjud bo’lmasa unda hosildorlik pasayadi (48- jadval).

46. 
    jadval