Agronomiya va biotexnologiya fakulteti

Eritma muhitini o’simlikka ionlar o’tishi tezligiga ta’siri

O’simlik	Eritma reaksiyasi, pH	(NH4)2HPO4 tarkibidan (soat, mg) yutilishi
		NH4^+	NO3^-
Xashaki	4,8	0,23	1,11
dukkaklilar	6,6	0,89	0,13
	7,4	1,26	0,06
Bug’doy	5,3	1,40	0,92
	6,7	1,86	0,28
	7,3	2,26	0,10

Jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, NH₄^- ioni o’simlikka pH neytral bo’lgan muhitda ko’plab o’tsa, NO3 ioni esa aksincha, muhit nordon bo’lganda yuqori miqdorda o’tar ekan.

O’simliklar tomonidan fosforni o’zlashtirishda, eritmadagi vodorod konsentrasiyasi juda muhim ahamiyatga ega. Chunki, eritma reaksiyasini ishqoriy bo’lishi, tuproqdagi fosfatlarni bir valentligini (H₂PO₄^-) ikki valentliliga (HPO^-- ) va uch valentligacha (PO₄^---) o’zgartirib, o’simliklar tomonidan fosforni o’zlashtirilishini qiyinlashtirib, ularning o’sishi va rivojlanishini sekinlashtirib yuboradi.

Ko’pchilik qishloq xo’jalik o’simliklarini yaxshi o’sishi va yuqori hosil berishi uchun eng qulay bo’lgan sharoit pH - 6,5 bo’lganda, ya’ni kuchsiz nordon muhitda yuzaga keladi.

Tuproq eritmasining (pH) ko’rsatkichi mikroorganizm-larning hayotiy faoliyatiga ham ma’lum darajada ta’sir etadi.

O’simliklar eritma reaksiyasining salbiy ta’siriga tuproqlarni singdirish sig’imi va buferligi yuqori bo’lganda chidamli bo’ladi.