II. “KHANTEX AGROSERVIS” MCHJ agroklasterini iqtisodiy samaradorligini tahlil qilish va baxolash. Qo’rg’ontepa tumanidagi «KHANTEX AGRO’SERVIS» MCHJda 2022yil 10-maydan 14-may kuniga qadar amalga oshirilgan ishlar
Xisoboti
2.1 “KHANTEX AGROSERVIS” MCHJ agroklasterini iqtisodiy samaradorligini tahlil qilish va baxolash. “Khantex Cotton” MCHJ (paxtani dastlabki qayta ishlash)Qo‘rg‘ontepa tumanida eng zamonaviy dastgohlar bilan jihozlangan“Khantex Cotton” paxta tozalash korxonasini tashkil etildi. Loyiha doirasida 5,0 mln. AQSH dollr. miqdorida kiritilgan investisiya mablag‘lari hisobidan AQSHning “Lummus” kompaniyasi dastgohlari sotib olinib ishga tushirildi. Yaratiladigan ishchi o‘rinlari 200 ta; Kunlik ishlab chiqarish quvvatlari: 110 tonna paxta tolasi va 10 tonna lint. KHANTEX AGRO’SERVIS MCHJda tuman bo’yicha paxta xosilini yetishtrish bo’yicha 8186 gektar yer maydoni bo’lib paxta xosilini yetishtrish bo’yicha rejada 23868 цni tashklil etilgan bo’lib 2018 yil paxta xosili amalda 28440 tumanda xosildorlik цga 35.0 bo’ldi klaster tizimidaesa gektar maydoni esa3 150 gektarni tashkil etadi paxta xosili klaster tarkibida esa 9280 цni tashkil etadi klaster tizimida esa yalpi xosildorlik esa11407ni tashkil etadi xosildorlik цga 36.2 Fermerxo’jaliklarda esa 4986 gektarni tashkil etadi yalpi xosil rejada 14588ni tashkil etadi amalda esa quydagicha 17033 xosildorlik цga esa 34.2 tashkil etadi. Demak bugungi kunda KHANTEX AGRO’SERVIS MCHJda 2019 yilgi malumotlarga asoslanib o’tadigan bo’lsak paxta xosili esa yil boshidan yaxshilanib kelmoqda. Qo’rg’ontepa tumanidagi “KHANTEX GROUP” MCHJ agroklasteri bugungi kunda paxta yetishtirishda tumanda ilg’or klaster va xozirgi kunda savay, chimyon dardoq, dehqonchek, bo’rilik, mamurobod qishloqlarida boshqa qishloqlarda paxta xomashyosi yetishtirilmoqda Paxtani qabul qilish maskanlarini texnik vositalari va mexanizmlar ipaxtani saqlash usullari. Paxtani saqlash qoidalari va uni saqlash davrida sifat kо‘rsatkichlarini nazorat qilish paxtani tayyorlash va saqlashdagi texnologiya va uskunalarni takomillashtirish paxtani saqlash usullari. Tayyorlov punktidan paxtaxom-ashyosini tashishni tashkil etish paxta tozalash korxonasiga tashib keltirilgan paxtani qabul qilish. Paxtatozalash sexi va qabulqilish maskanlarida paxta sifatini nazorat qilish paxta va paxtadan olinadigan mahsulotlar uchun davlat standartlari. Paxtatozalash korxonalari va paxtani tayyorlash maskanlaridagi texnologik laboratoriyalar texnologik laborotoriya asbob-uskunalarining tuzilishi va unda laboratoriyasi novlarini о‘tkazish.Arrali va valikli tola ajratgichlar (jinlar) о‘rnatilgan paxta tozalash korxonalarning texnologik jarayonlari. Valikli jinlar о‘rnatilgan paxta tozalash korxonasining texnologik jarayoni. Paxta tozalash korxonalarida joriy qilingan texnologik jarayonlar. Chet el texnologiyasi asosida ishlovchi paxta tozalash korxonalari. Ulardagi paxtani qayta ishlash texnologiyasi va uskunalari. Paxta tozalash korxonasi bosh rejasini loyihalash Bosh rejani loyihalash uchun dastlabki ma’lumotlar shamol yо‘nalishi grafigini tuzish va uni bosh rejani loyihalashda foydalanish. Korxona hududini qismlarga bо‘lish belgilangan vazifalarga qarab ishlab chiqarish binolarini guruhlash va ularni korxona hududi bо‘ylab ratsional joylashtirish.Quritish tozalash va tozalash bо‘limlarini loyihalash asoslari quritish tozalash va tozalash bо‘limlarining texnologik jarayonini loyihalashda uskunalar turini va belgilarini aniqlash. Bо‘lim ichidagi uskunalarni, transport vositalarini, ventilyatsiya va pnevmotransport qurilmalarini joylashtirish chizmalari bо‘yicha variantlarini loyihalashtirish. Loyihalash davrida texnologik uskunalarning konstruksion tuzilishi, gabarit о‘lchamlarini hisobga olish bо‘lim binosining turini va tashqi о‘lchamlarini tanlash na’munaviy loyixalardan foydalanish.Bosh ishlab chiqarish binosini loyihalash asoslari bir necha bо‘limlarni bitta ishlab chiqarish binosiga joylashtirishning qonun qoidalari. Ishlab chiqarish binosida bо‘limlarning joylanishini va komponovka chizmalarini loyihalash har bir bо‘limning texnologik jarayon sxemasini loyihalash, transport vositalari turlarini tanlash. Texnologik uskunalarni, kо‘tarish va tashish vositalarini, ventilyatsiya va pnevmotransport qurilmalarini ketma-ket joylanish chizmalarini loyihalash. Bosh ishlab chiqarish binosining umumiy maydonini, tashqi о‘lchamlarini va turini aniqlash. Quritish uslublari, quritgichlar klassifikatsiyasi va paxtani quritish uskunalari tabiiy tolalarni quritishning asosiy usullari: konvektiv, radiatsion va yuqori chastotali toklar bilan quritish va boshqalar.Iqtisodiyotni modernizatsiyalash jarayonida qishloq xo’jaligida faoliyat yuritayotgan agroklaster xojaliklarida ishlab chiqarilayotgan maxsulotlar miqdori va sifatini oshirish masalalari ko’p jixatdan xojalikda tashkil etilgan boshqaruv tizimining samaradorligiga bog’liqdir.Chunki xo’jalikda boshqaruvchi va boshqariluvchi tizim vakillari o’rtasidagi sog’lom ishlab chiqarish muhiti ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish samardorligining birlamchi asosi hisoblanadi. “KHANTEX GROUP” MCHJ agroklaster tizimida yuritayotgan paxta yetishtirilayotgan maxsulot xajmini oshirish va uning sifatini talab darajasida taminlash masalasi murakkab jarayon hisoblanib bu maqsad eng avvalo amaldagi xar bir xo’jalik faoliyatida maxsulot yetishtirish jarayonida eng samarali texnologiyalarni qo’llash asosida eng sifatli maxsulot yetishtirishni rag’batlantiruvchi menejment faoliyatini yo’lga qo’yish muhim ahamiyatga egadir. Shuning uchun xo’jalik faoliyatining natijalarini hisobot ma’lumotlari asosida puxta va chuqur tahlil qilish, uning muvaffaqiyati yoki muvaffaqitsizligiga sabab bo’luvchi barcha omillarni va kelajakda ularning takrorlanish ehtimolini aniqlash hamda ular boyicha chora-tadbirlar korish uchun asos bo’ladi. Paxtachilika ixtisoslashgan agroklasterni oxirgi to’rt yil mobaynidagi faoliyati natijalari bo’yicha iqtisodiy samaradorligi taxlil etildi. Jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, oxirgi to’rt yil mobaynida agroklaster iqtisodiy samaradorligi yaxshilangan agroklaster paxtachilikdagi samaradorlikni qator ko’rsatqichlaridan yaqqol ko’rishimiz mumkin.
