Agrobiocenoz diyqanshiliqta ju'zege keletug'in biocenoz

Ha’r qıylı ju’zeler ha’m o’simlikler

Qar beti Suw beti G’awasha atızı Salı atızı Jon’ıshqa atızı Jazlıq biyday

70-80 10 20-22 10-12 20-26 10-25

 

Topıraqtın’ kelip shıg’ıwı ha’m quramına qaray ıssılıq qa’siyeti tu’rlishe boladı, bazı bir topıraqlar ıssılıqtı jaqsı sin’diredi ha’m jıynaydı, ayırımları kerisinshe. Sonın’ ushın o’ndiriste meqanik quramı awır topıraqlardı suwıq, mexanikalıq quramı jen’il topıraqlardı ıssı topıraqlar dep ataladı. Ba’ha’rde jerdi egiwge tayarlag’anda, egiw mu’ddetlerin belgilewde topıraqtın’ bul qa’siyetlerin esapqa alıw kerek.

Topıraq awırlıq ha’m ko’lem ıssılıq sıyımlıg’ına iye. Bir gramm topıraqtı 1⁰C qızdırıw ushın sarıplang’an ıssılıqtı awırlıq ıssılıq sıyımlıg’ı, 1 sm³ topıraqtı 1⁰Cqızdırıw ushın sarıplang’an ıssılıq topıraqtın’ ko’lem ıssılıq sıyımlıg’ı dep ataladı.

Suw en’ joqarı /1,0/, qum bolsa en’ kem /0,19/ awırlıq ıssılıq sıyımlıg’ına iye.

Topıraqtın’ ıssı qatlamlarınan suwıq qatlamlarına ıssılıq o’tkeriw qa’bileti onın’ ıssılıq o’tkeriwshen’ligi dep ataladı.

Jerdin’ to’mengi qatlamlarına ıssılıqtın’ barıwı topıraqtın’ ıssılıqtı o’tkeriw qa’biletine baylanıslı.

Issılıq rejimin basqarıw topıraq o’nimdarlıg’ın saqlawda ha’m eginlerden mol o’nim jetistiriwde a’hmiyetli ilajlardan biri esaplanadı. Sonın’ ushın da awıl xojalıg’ında ha’r bir zonanın’ topıraq-klimat jag’dayına qaray ıssılıq rejimin basqarıw u’lken a’hmiyetke iye.

Tu’rli o’simlikler tuxımların o’nip shıg’ıwı o’simliklerdin’ o’siwi ha’m rawajlanıwı ushın ha’r qıylı mug’darda ıssılıq talap etedi.

Topıraqtag’ı paydalı mikroorganizmlerdin’ jasawı ushın 25-40⁰ temperatura optimal esaplanadı. Demek, topıraqtın’ ıssılıq rejimi o’zine ta’n agronomiyalıq a’hmiyetke iye. Sonın’ ushın da topıraqtın’ ıssılıq rejimin tek g’ana o’siw da’wiri dawamında basqarıwg’a itibar bermesten ba’lkim jıl dawamında jaqsılawg’a erisiw za’ru’r.

Jerge qollanılıp atırg’an organikalıq to’ginler topıraqtın’ ıssılıq rejimin jaqsılaydı.

Topıraqtın’ ıssılıq rejimine jerge mexanikalıq islew beriw u’lken ta’sir etedi. Jerdi turaqlı suwıq tu’spesten aldın teren’ ha’m sapalı shu’digarlaw, onın’ ıssılıq rejimin jaqsılawda na’tiyjeli ilajlardan biri esaplanadı.

  

Sorawlar:

1. Topıraq temperaturasının’ o’simlikke ta’siri ?

2. Egis da’wirinde temperatura qanday bolıw kerek ?

3. G’awasha ushın optimal temperatura ?

4. Issılıq rejimi qalay basqarıladı ?