Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 
400 
Ушбу омилларнинг таъсир кўрсатиш натижаларининг йиғиндиси меҳнат 
унумдорлигининг умумий фарқига тенг бўлиши керак: 
±∆Км = (±∆У
л
) + (±∆К
к
) + (±∆ К
д
) + (±∆К
с
) 
“НАМУНА” масъулияти чекланган жамият маълумотлари асосида 
меҳнат унумдорлигини ифодаловчи умумий кўрсаткични “Занжирли 
боғланиш” усулининг қоидаларига амал қилган ҳолда таҳлил қилиб 
ўрганганимизда қуйидаги маълумотларга эга бўлинди (2-жадвал). 
2-жадвал 
“НАМУНА” масъулияти чекланган жамиятда бир нафар ходимнинг 
меҳнат унуми ва унинг ўзгаришига таъсир кўрсатувчи омиллар таҳлили 
№ 
Кўрсаткичлар 
Бизнес 
режа 
Ҳақиқатда 
Ўзгариши 
(+;-) 
1 
Маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми, минг 
сўм 
500000 
577720 
+77720 
2 
Умумий ходимлар сони, киши 
200 
202 
+2 
3 
Шу жумладан ишчилар сони, киши 
160 
165 
+5 
4 
Жами меҳнат сарфи, минг киши-соат 
281,6 
270,3 
-11,3 
5 
Ишчилар сонининг умумий ходимлар 
сони таркибидаги улуши, % 
80 
81,7 
+1,7 
6 
Бир ишчининг йил давомида ишлаган 
киши-кунлари, киши-куни 
220 
210 
-10 
7 
Ўртача иш кунининг давомийлиги, соат 
8,0 
7,8 
-0,2 
8 
Бир киши-соатда ишлаб чиқарилган 
маҳсулот ҳажми, минг сўм 
1776 
2137 
+361 
9 
Бир нафар ходим ҳисобига ишлаб 
чиқарилган маҳсулот ҳажми, минг сўм 
2500 
2860 
+360 
2-жадвалдан кўриниб турибдики, “НАМУНА” масъулияти чекланган 
жамиятда бир нафар ходим ҳисобига ишлаб чиқарилган маҳсулот ҳажми 
ҳақиқатда бизнес режага нисбатан 360 минг сўмга кўпайган. Бошқача 
айтганда, меҳнат унумдорлиги даражаси 14,4 (360 × 100 / 2500) фоизга 
ошган. Буни ижобий баҳолаш лозим. 
“НАМУНА” масъулияти чекланган жамиятда бир нафар ходим ҳисобига 
ишлаб чиқарилган маҳсулот ҳажмининг бизнес режага нисбатан кўпайишига 
юқорида таъкидлаб ўтган омилларимиз таъсир кўрсатган бўлиб, уларнинг 
таъсир даражалари ҳисоб-китобларга кўра қуйидагича бўлган: 
-
биринчи омил, саноат ишлаб чиқариш ходимлари таркибида ишчилар 
улушининг бизнес режага нисбатан ҳақиқатда 1,7 фоизга ошиши бир нафар 
ходим ҳисобига ишлаб чиқарилган маҳсулот ҳажмини 54 минг сўмга 
ошишига таъсир кўрсатган: 
±∆У
л
=(0,817×220×8×1,776) – (0,80×220×8×1,776) = 2554–2500 = +54 минг сўм 
-
иккинчи омил, бир ишчини ишлаган киши кунларининг бизнес режага 
нисбатан ҳақиқатда 10 кунга камайиши, бир нафар ходим ҳисобига ишлаб 
чиқарилган маҳсулот ҳажмини 116 минг сўмга камайишига таъсир кўрсатган: 

---