Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги

Агар жабрланувчи ташқи таъсирларни сезса:
 
•
Унда қон оқмаѐтганлигини ва карахт (шок) ҳолатда эма- 
слигини текширинг. Жабрланувчининг танасини қимирлатманг, яъни 
қайси ҳолатда топган бўлсангиз, шу ҳолатда қолсин. Ёрдамга чақиринг 
ва тегишли ѐрдамни кўрсатинг.
 
Агар жабрланувчи ташқи таъсирларни сезмаса:
 
•
ѐрдамга чақиринг;
 
•
кейинги босқичга ўтинг.
 
3-
босқич. 
Нафас йўлларини очинг. 
•
Бошни орқа томонга енгаштиринг ва иягини кўтаринг. 
4-
босқич. 
Нафаснинг бор-йўқлигини текширинг 
•
Бунинг учун 10 секунд давомида кўриш, эшитиш ва ҳис этиш 
назоратидан фойдаланинг. 
Агар жабрланувчи нафас олмаѐтган бўлса:
 
17
А.Юлдашев, С.Софиев, С.Исамов Хаѐт фаолияти хавфсизлиги фанидан ўқув услубий 
мажмуа Андижон 2018 йил

---

162
•
Жабрланувчини қаттиқ жойга орқаси билан ѐтқизинг, бунда 
боши ва юраги бир хил текисликда бўлиши керак.
 
•
Кейинги босқичга ўтинг.
 
5-
босқич. 
Тез ѐрдамни чақиринг 
•
Тез ѐрдамни чақиришга бошқа одамни юборинг. 
Юрак—ўпка фаолиятини тиклаш тадбирларини ўтказиш 
6-
босқич. 
Қўлингизни тўғри қўйиш ҳолатини аниқланг. 
•
Қўлингизнинг кафтини жабрланувчи тўшининг пастки қисмига 
қўйинг. 
•
Иккинчи қўлингизнинг кафтини биринчи қўлингизнинг устига 
қўйинг ва бармоқларингизни занжирсимон қилиб бирлаштиринг. 
Бармоқларингизни кўкрак қафасига тегизманг. 
7-
босқич. 
Тўшни 30 марта босинг. 
•
Босишда қутқарувчининг елкаси кафтлари устида туриши лозим. 
•
Тўш 4 см дан 5 см гача чуқурликда босилади.
•
Навбат- даги босишни бошлашдан олдин кўкрак қафаси дастлабки 
ҳолатига қайтишига йўл қўйиб беринг. 
•
1 минут мобайнида 100 марта босиш тезлиги билан 30 марта тўшни 
босинг. 
•
Бир маромда, тикка, қўлни доимо тўш устида тутган ҳолда босиш 
керак. 
•
Муолажани ўтказаѐтганда тебратувчи ҳаракат қилманг. Бу 
босишнинг таъсирини камайтириб, кучингиз беҳуда сарфланишига олиб 
келади. 
8-
босқич. 
«Оғиздан —оғизга» усули билан 2 марта тўлиқ пуфланг. 
•
Бошини орқага эгиб ва иягини кўтариб нафас йўлларини очинг. 
•
Жабрланувчининг бурун катакларини қисиб, лабларингизни оғзиги 
зич босинг. 
•
Икки марта тўла пуфланг, ҳар бири 1 секунд давом этиши керак. 
•
Ҳаво ўпкага ўтаѐтганига ишонч ҳосил қилиш учун кўкрак қафаси 
кўтарилаѐтганини кузатинг 
•
Ҳар пуфлаганда бошини эгган ва иягини кўтарган ҳолда 
оғзингизни олиб туриб, кейинги пуфлашни кўкрак қафаси ўз ҳолатига 
қайтгач бажаринг. 

---

163
9-
босқич. 
Тўшни босиш ва пуфлаш сиклини давом эттиринг. 
•
30 марта босиш ва 2 марта пуфлашни кетма-кетликда бажаринг. 
Юрак—ўпка фаолиятини тиклаш тадбирларини ўтказишни тез ѐрдам етиб 
келгунича, жабрланувчи нафас олмагунча, сизнинг ўз кучингиз етгунича 
давом эттиринг. 
•
Ҳар 2 минутда нафас бор-йўқлигини ва қон айланишини 
текширинг.