Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги

2.ЁНҒИН ВА УНИНГ ЗАРАРЛОВЧИ ОМИЛЛАРИ, ЁНҒИНДА 
ҲАРАКАТЛАНИШ ТАРТИБИ. 
Тарихий манбаларда ѐнғинлар катта-катта шаҳарларни кул хонага 
айлантиргани, кўплаб одамларнинг нобуд бўлишига олиб келгани ҳақида 
маълумотлар учрайди. Жумладан, эрамизнинг 64-йили Рим шаҳрида юз 
берган ѐнғин натижасида Римнинг 14 та районидан 10 таси ѐниб кул 
бўлган, дунѐнинг етти ажойиб мўжизасидан бири ҳисобланган Эфосдаги 
Артемида ибодатхонаси, 391-йилда Александрия шаҳридаги машҳур 
кутубхона ѐнғин оқибатида кулхонага айланган. 
2
Ўзбекистон Республикасининг шу соҳага оид қонунлари

---

18
Инсонлар ҳаѐтига ташвиш келтирган бундай тарихий далилларни 
кўплаб келтириш мумкин. Шу сабабдан Ота-боболаримиз 
«Оловбу тилсиз 
ёв»
, деб бекорга айтишмаган. Бироқ, оловсиз ҳаѐтимизни тасаввур 
қилишимиз қийин. Кундалик турмушимизда, ҳаѐтий фаолиятимизда у биз 
учун энг керакли омил. Демак, олов бизнинг яшаб қолишимиз ва 
ҳаѐтимизнинг гўзаллашиб бориши учун асосий омиллардан бири. Фақат 
ундан тўғри фойдаланишлари зарур. Ҳолбуки, юқорида келтирилган 
ѐнғинларнинг юз беришида инсон омили асосий ўринда туради.
 
Шу нарсани айтиб ўтмоқ жоизки, хўжаликнинг қайси тармоғини олиб 
қараманг, шу соҳада ѐнғин хавфсизлигини таъминлаш, улар юз берганда 
бартараф этиш учун алоҳида ѐндашиш лозим ҳисобланади. Шу нуқтайи 
назардан олиб қарайдиган бўлсак, унинг олдини олиш ва унга қарши 
курашнинг ўзи бир фан ва ўзига хос ѐндашувни талаб этадиган соҳа 
ҳисобланади. 
Маълумки, инсон оловнинг ўзи учун қанчалик фойдали эканлигини 
англаб етган кунданоқ, уни азиз тутишга ҳаракат қилди. Олов инсон 
ҳаѐтига кириб келиши биланоқ унинг турмуш тарзида кучли ўзгаришлар 
юз берди. Одамзот оловда пиширилган таом ширин бўлишини билгани 
заҳоти у турли юқумли касалликларга қарши кураша олди. У инсон 
умрини узайишида, ѐввойи ҳайвонлар ҳужумидан ҳимояланишгда, 
совуқдан сақланиш учун энг яхши муҳофаза омили бўлди. Бошқачароқ 
айтганда, биз бугун кундалик ҳаѐтимизда фойдаланаѐтган барча иссиқлик 
манбайи, ѐритгичлар ва бошқалар вазифасини олов бажарди. Шу сабаб, 
аждодларимиз оловни улуғ тутиб, уни пок сақлашга ҳаракат қилганлар. 
Шундай экан, 
олов нима
? 
Олов бу кимѐвий элементлар реаксияси натижасида пайдо бўладиган 
ҳодиса. У инсон ҳаѐти учун зарур, одам томонидан назорат қилиб 
бўладиган, унга наф келтирадиган жараѐн. У назоратдан чиқиб кетцагина 
ѐнғинга айланиши мумкин. 
Ёнғин бу назоратциз ѐниш жараѐни бўлиб, инсонлар ҳаѐтига зомин 
бўлиши, уларнинг соғлигига зарар етказиши, моддий ва маданий 
бойликларни қисқа вақтларда йўқ қилиши, бино ва конструксияларга 
шикаст етказувчи офат, фавқулодда вазиятдир.