Aerodinamika fanining rivojlanish tarixi

II. SHAXTALI PECHNI ISSIQLIK HISOBI
2.1. Pishirish jarayoni material balansini hisoblash

Shaxta pechlari - bular bevosita qizdiriladigan pechlar bo‘lib, issiqlik qizdirilayotgan material tarkibiga qo‘shilgan qattiq yoqilg‘i (koks)ning oksidlanishi hisobiga xosil bo‘ladi. Bu pechlarning ish xajmlari uning vertikal o‘qi bo‘ylab joylashtirilgan bo‘lib, u aylanma shaxtani tashkil etadi. Bu pechlarda ishlov beriladigan qattiq materiallar yoqilgi (koks) bilan aralashgan holda pastga harakat qiladi, pastdan esa unga qarshi havo oqimi puflanadi. Ba’zan shaxta pechlari gaz yordamida ham qizdiriladi[6,19-21].

Shaxta pechlari sanoatda keng tarqalgan bo‘lib, sement klinkerini kuydirishda (2.1.1-rasm), cho‘yan olishda, oxaktoshni kuydirishda (2.1.2-2.1.7 rasmlar), qattiq yoqilg‘ilarii gazga aylantirishda qo‘llaniladi.

2.1.1-rasm. Sement klinkerini pishirishga mo‘ljallangan shaxtali pech.

2.1.2-rasm. Oxak pishiradigan shaxtali pech.
1-kiritish qurilmasi; 2-saqlagich klapan; 3-xom-ashyo kiritilishi o‘lchash qurilmasi; 4- tutun gazlarini so‘rib oluvchi karobka; 5-yuqorida o‘rnatilgan gaz gorelkasi; 6-o‘rtada o‘rnatilgan gaz gorelkasi; 7- pechni pastki qismida o‘rnatilgan gaz gorelkasi; 8-glyadelka; 9- kiritish panjarasi; 10-uch shlyuzali zatvor.





2.1.3-rasm. Oxak toshni ko’rinishi

2.1.4-rasm. Shaxtali pechning tashqi ko’rinishi

2.1.5-rasm. Shaxtali pechda gorelkalarning joylashuvi

2.1.6-rasm. Shaxtali pechni yuklash qurilmasi

2.1.7-rasm. Shaxtali pechni gaz ta’minot qurilmalari

Shaxtali pechda bir sutkada oxak ishlab chiqariladi.

Oxaktoshning o‘rtacha ximik tarkibi (%)
; ; ; bo‘lib, bu erda o‘z navbatida va dan tashkil topgan.
Yoqilg‘i sifatida tabiiy gazdan foydalanamiz. Gazning hajmiy tarkibi (%) quyidagicha:
; ; ;
;
Quruq gazning zichligi ;
Ortiqcha havo koeffitsienti
Havoning nisbiy namligi
Keltirilgan havo, oxaktosh va tabiiy gazning temperaturasi

Chiqib ketadigan gazlar temperaturasi
Chiqadigan oxak temperaturasi
Pishirish temperaturasi
Oxaktoshni pishirish darajasi oxaktosh pishirishning maksimal haqiqat temperaturasi oralig‘ida o‘zgarib turadi.
Oxak tarkibidagi ning qismlarga ajralmagan miqdorini quyidaigi tenglik orqali aniqlaymiz.
(2.1.1)
bu erda -oxaktosh tarkibidagi ni miqdori;
- oxak tarkibidagi qismlarga ajralmagan ni izlanadigan miqdori (%);
-1 kg dan ni chiqishi;
- oxaktosh tarkibidagi ni miqdori (%);
40,35 va 84,35 – mos ravishda va larni molyar massalari;
- oxakni aktivligi (85%)
Bu kattaliklar qiymatlarini (2.1.1) ga qo‘yib qo‘yidagiga ega bo‘lamiz.
;

1 kg oxaktoshni pishirishda quyidagilar ajraladi:
dan .................
dan .................

Jami ......................................
1 kg standart sifatli oxak uchun oxaktosh sarfi

Massasi 100 kg bo‘lgan oxaktosh tarkibida (kg):
; ; ;

Pishirishda ni parchalanish
Reaksiyalar natijasida quyidagilarni olamiz:
;
;

.
Bir sutkada 200T oxak olish uchun massa bo‘yicha karbonat xom ashyoning sarfi.

Massa bo‘yicha 1 kg oxak olish uchun oxaktoshning sarfi va tarkibi quyidagi 2.1.1- jadval keltirilgan.
2.1.1-jadval